دوره و شماره: دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 8، آذر 1393، صفحه 1-152 

شبکه‎های اجتماعی مجازی و شادکامی

صفحه 1-24

فائزه اخوان ملایری؛ محسن نوغانی؛ محمد مظلوم خراسانی

چکیده چکیده هدف این مطالعه بررسی اثر شبکۀ اجتماعی مجازی بر سرمایۀ اجتماعی و میزان شادکامی افراد عضو در یکی از سایت‎شبکه‎های اجتماعی است. داده‌ها با تکنیک پیمایش و روش نمونه‌گیری خوشه‎ای چندمرحله‌ای با حجم نمونۀ 255 نفر جمع‌آوری و تحلیل شده‎است. نتایج نشان‎داد افراد با عضویت و مشارکت در این سایت‎شبکه‎های اجتماعی مواردی را بدین شرح به‎دست‎می‎آورند: افزایش شبکه‎های ارتباطی، عضویت در گروه‎های مختلف، تبعیت از هنجارها و قوانین، ایجاد اعتماد به دیگران و گروه‎ها، به‎دست‎آوردن اطلاعات و حمایت و در نهایت دسترسی به منابع مختلف که همگی این موارد مؤلفه‎های تشکیل‎دهندۀ سرمایۀ اجتماعی است. افزایش سرمایۀ اجتماعی در این سایت‎شبکه‎های مجازی بر تجربه و احساس مثبت تأثیر افزایشی و بر تجربه و احساس منفی تأثیر کاهشی می‎گذارد که نهایتاً به افزایش شادکامی منجرمی‎شود؛ در نهایت، عضویت و مشارکت در شبکه‎های اجتماعی مجازی باعث افزایش سرمایۀ اجتماعی و در ادامه شادکامی افراد می‎شود.

جنبش اشغال وال‎استریت:‌ تحلیل گفتمان پوشش خبری سایت‎های بی.بی.‎سی، پرس.‎تی.‎وی و صدای امریکا در پاییز 11390

صفحه 25-53

حسن بشیر؛ محمد فاضل بیدگلی

چکیده این پژوهش در پی کشف گفتمان و یا گفتمان‌های مسلط خبری سه سایت بی.بی.سی فارسی، پرس.‎تی‎.وی و صدای امریکا در خصوص پوشش خبری وقایع موسوم به جنبش اشغال وال‎استریت در بازه زمانی سه‎ماهۀ مهر، آبان و آذر (پاییز) سال 1390 و مقایسۀ آنها با یکدیگر است. همچنین، این پژوهش کوشیده‎‎است تا با اتکا بر محورهای گفتمانی کشف‎شده از سه سایت مورد بررسی، دیپلماسی رسانه‎ای دولت‎های حامی این سه منبع خبری را در قبال وقایع یادشده مورد بررسی و کندوکاو قراردهد. به همین منظور، از نظریه‌های انتقادی حوزۀ خبر همچون چارچوب‌سازی، نظریۀ گفتمان و نظریات مربوط به حوزۀ دیپلماسی استفاده شده‎است. همچنین، با به‎کارگیری «روش عملیاتی تحلیل گفتمان (پدام)»، پوشش‎های خبری مزبور تحلیل گفتمانی شده‎اند. جامعۀ آماری این پژوهش، کلیۀ اخبار مربوط به جنبش اشغال وال‎استریت در سه سایت مذکور در بازه زمانی مورد نظر است که پس از بررسی جامعۀ آماری به روش نمونه‌گیری هدفمند، تعداد 344 گزاره (بی.‎بی.‎سی فارسی: 101 گزاره)، (پرس.‎تی.‎وی: 116 گزاره)، (صدای امریکا: 127 گزاره) انتخاب و مورد بررسی قرارگرفته‎است. نتایج تحقیق حاکی از این است که بی.‎بی.‎سی فارسی دیپلماسی رسانه‎ای «ابهام و تحریف»، صدای امریکا دیپلماسی رسانه‎ای «تقابل و تهاجم» و پرس.‎تی.‎وی دیپلماسی رسانه‎ای «بحران‎سازی» را در خصوص وقایع مورد بررسی درپیش‎گرفته‎اند.

تأثیر رسانه بر شبکه‌های اجتماعی و کنش اجتماعی در ایران

صفحه 55-72

ناصر پوررضا کریم‎سرا

چکیده در عصر کنونی، با توسعۀ ارتباطات جمعی، به‎خصوص ارتباطات رسانه‌ای، تأثیر و توسعۀ هویت شخصی و نظام اجتماعی، تا حد موازین و معیارهای جهانی و عام صورت‎گرفته‎است. بنابراین، هم بر اولویت‌های ارزشی جامعه و هم بر درجۀ وفاق ارزشی جامعه در سامان‎دهی نظام رفتاری جامعه مؤثر خواهدبود. به تعبیر دیگر، شکل‌گیری فرآیند «خاصیت‎زدایی» و «معنازدایی» از نظام ارزشی و بسترهای مولّد آن، هم در کانون‎های رسمی نهادی ـ سیستمی و هم کانون‎های غیررسمی مانند زیست‎بوم فرهنگی، محلّی شده‎است. در این پژوهش، با استفاده از شیوۀ مطالعۀ اسنادی و کتابخانه‌ای به بررسی نظری رابطۀ رسانه و شبکه‌های اجتماعی از یک طرف و فرآیند تعاملی و تحوّلی آن بر نظام کنش اجتماعی و هویتی در سطح خرد و کلان می‌پردازیم و با رویکرد تحلیلی، تأثیرات عینی و ذهنی ظهور رسانه‌های نوین را به عنوان مرکز قدرت خودگردان نظام ارزشی، که موجب تقویت شخصی‎سازی امر اجتماعی در چارچوب فضای رسانه‌ای ـ جهانی شده‎است، بررسی می‎کنیم.

نقش رسانه‌ها در هدایت فرهنگ عمومی (بررسی موردی: جریان مد در جامعه)

صفحه 73-89

رائیکا خورشیدیان؛ هدایت سوخکیان؛ وحید چوپانکاره؛ علیرضا اژدری؛ جمشید امامی

چکیده این پژوهش تاریخی ـ تفسیری از طریق جمع‌آوری و طبقه‎بندی نمونه‌های تصویری مربوط به دهه‌های 60، 70 و 80 سعی دارد به این پرسش پژوهش پاسخ گوید که «آیا بین رسانه‌ها و الگوی فرهنگی پوشاک جامعه در هر مقطع زمانی ارتباط معناداری وجوددارد؟» اگر مد را به عنوان ابزاری قدرتمند برای انتشار فرهنگ به‎خصوص در بین جوانان قلمداد کنیم، در جامعه، بین مد و رسانه نوعی گفت‎وگوی فرهنگی بروز می‌کند. با افزایش تنوّع و تکثیر رسانه‌ها، انتخاب الگوی پوشاک افراد ـ ‎که نوعی رسانۀ هویتی آنان محسوب‎می‌شود‎ـ تابع عوامل متنوّع‌تر و پیچیده‌تری می‌گردد، به طوری که دیگر کنترل آن توسط یک قدرت صاحب رسانه امکان‌‎پذیر نیست، بلکه برآیند جهت‌گیری رسانه‌ها با بی‎شمار اشکال گوناگون است که جهت‎گیری مد را رقم می‌زند. این پژوهش با بررسی روند تغییر رسانه‌ها، اهمیت امکان دخالت آگاهانه را در شکل‌دهی به جریان مد در جهت ارتقای فرهنگ عمومی نشان‎می‌دهد.

شناسایی نقش‌های رسانۀ ملّی (تلویزیون) در توسعۀ کارآفرینی در ایران بر مبنای روش‎شناسی کیو

صفحه 91-122

محمدرضا زالی؛ مجتبی ناهید

چکیده تنوّع جمعیتی و مطالبات تغییریافتۀ مشتریان و اُفت‎وخیزهای مداوم اقتصادی و تغییر رویکرد انرژی، همگی باعث‎شده‌اند تا کارآفرینی به عنوان یکی از اصلی‌ترین استراتژی‌های ملّی اکثر کشورهای پیشرفته و حتی جهان سومی مدّنظر قرارگیرد. یکی از عوامل مؤثر در توسعۀ کارآفرینی، نقش رسانه‌های جمعی از جمله تلویزیون است. هدف این تحقیق تبیین نقش تلویزیون در توسعۀ کارآفرینی در ایران بر اساس روش‎شناسی کیو (Q Methodology) است. بر اساس داده‌های مشارکت 48 نفر حاصل از تکمیل پرسشنامۀ کیو و نتایج تحلیل عاملی بر حسب اشخاص (مدیران و خبرگان رسانه و کارآفرینی)، نقش‌های سیزده‌گانۀ تلویزیون در توسعۀ کارآفرینی بر اساس مدل سه‎شاخگی شناسایی شد؛ نقش‌های رفتاری: آموزش کارآفرینانه، قابلیت کارآفرینانه، الگوسازی رفتار کارآفرینانه، شناسایی فرصت کارآفرینانه، گرایش کارآفرینانه، توسعۀ مهارت‌های کسب و کار، خودکارآمدی (خودباوری) کارآفرینانه، و اقدام کارآفرینانه؛ نقش‌های ساختاری: اصلاح قوانین کسب و کار، مستندسازی تجارب کارآفرینانه؛ نقش‌های زمینه‌ای: فرهنگ‌سازی کارآفرینانه، اطلاع‎رسانی فعالیت‌های کارآفرینانه و نهادینه‌سازی فرهنگ کار گروهی

رسانه و مصرف‌گرایی

صفحه 123-150

معصومه طالبی دلیر؛ حسین اکبری

چکیده مطالعۀ حاضر به بررسی رابطۀ استفاده از انواع رسانه‌ها با مصرف‌گرایی پرداخته‎است و با استفاده از روش پیمایش، 358 نفر از افراد بالای 18 سال شهر تهران را مورد بررسی قرارداده‎است. در این تحقیق، تأثیر استفاده از انواع رسانه، استفاده از انواع برنامه‌ها، دنباله‌روی از گروه مرجع رسانه‌ای ایرانی و دنباله‌روی از گروه مرجع رسانه‌ای خارجی بر مصرف‌گرایی بررسی شده‎است. بر اساس نتایج تحقیق، از میان انواع رسانه، ماهواره و اینترنت بالاترین تأثیر را بر مصرف‌گرایی دارند. در میان انواع برنامه‌های رسانه‌ها، رقص و موزیک بالاترین اثرگذاری را بر مصرف‌گرایی نشان‎دادند. همچنین، دنباله‎روی از گروه مرجع رسانه‌ای ایرانی، اثر معناداری بر مصرف‌گرایی نداشت، ولیکن دنباله‌روی از گروه مرجع رسانه‌ای خارجی، اثر معنادار و افزایشی بر مصرف‌گرایی نشان‎داد.