نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشگاه صدا و سیما

2 دانشجوی کارشناسی ارشد روزنامه نگاری

10.30465/ismc.2023.44064.2679

چکیده

آشنایی با حوزه ارتباطات و رسانه و درک آن که یکی از دلایل مهم صورت‌بندی‌های اجتماعی و فرهنگی است مستلزم نظریه‌پردازی، بازشناسایی و بازپردازی نظریه است. هدف مقالة حاضر بررسی وضعیت نظریه‌های ارتباط جمعی اجتماعی ـ رفتاری در محیط رسانه‌های جدید است. این امر با استفاده از روش اسنادی و با استفاده از تکنیک‌های متعددی مانند: مقایسه تطبیقی، طبقه‌بندی و استفاده نظام‌مند از داده‌های اسنادی مرتبط دنبال شده است. در ابتدا مبانی و زمینه‌های تفاوت‌های نظریه‌پردازی در رسانه‌های جدید با رسانه‌های جمعی با توجه به چهار مقولة احصاء شده از نظریه‌های اجتماعی ـ رفتاری شامل: محتوای ارتباطی، مخاطب (کاربر)، وسایل ارتباطی (رسانه) و مطالعة تأثیر شناسایی شده است. سپس با درنظرداشتن ریشه‌های تاریخی و زمینه‌های شکل‌گیری هر نظریه، وضعیت نظریه‌های استفاده و رضامندی، برجسته‌سازی، چارچوب‌سازی، مارپیچ سکوت بررسی شده و به مفاهیم جدیدی که به این نظریه‌ها اضافه شده پرداخته است. با نظر به یافته‌ها، به‌طورکلی می‌توان این گزاره را مطرح کرد که هرکدام از این نظریه‌ها با توجه به شرایط و ویژگی‌هایشان در یک طیفِ زیاد تا کم، در محیط رسانه‌های جدید توسعه یافته‌اند، به این معنا که نظریه‌های مذکور در عین حفظ ایدة اصلی‌شان، متأثر از مبانی و زمینه‌های متفاوت رسانه‌های جدید با رسانه‌های جمعی توسعه یافته‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Development of mass communication theories in the new media environment

نویسندگان [English]

  • mohsen shakerinejad 1
  • arsalan veisi sarchami 2
  • seyedezahra .seyedaghaei 2

1 Faculty member of IRIBU

2 Master's student in journalism

چکیده [English]

Getting familiar with the field of communication and media and understanding that it is one of the important reasons for social and cultural formations requires theorizing, re-identifying and re-examining the theory. The purpose of this article is to examine the status of social-behavioral mass communication theories in the environment of new media. This has been followed by using the documentary method. At first, the bases and fields of theorizing differences in new media and mass media have been identified according to four categories of socio-behavioral theories including: communication content, audience, communication tools and impact study. Then taking into account the historical roots and the contexts of the formation of each theory, the status of the theories of use and consent, highlighting, framing, the spiral of silence has been examined and the new concepts added to these theories have been discussed. According to the findings, it can be stated that each of these theories have been developed in the environment of new media according to their conditions in a range from high to low, in the sense that the mentioned theories, while maintaining their main idea, are influenced by different bases and fields of new medias .

کلیدواژه‌ها [English]

  • : mass communication theories
  • new media
  • development
  • mass media
اکبرزاده جهرمی، سید جمال‌الدین (1392)، «چشم‌انداز تحولات تلویزیون؛ آینده‌نگاری رسانه‌ها»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشکدة ارتباطات دانشگاه صدا و سیما، تهران.
الوندی، پدرام (1388)، روزنامه‌نگاری شهروندی، تهران: انتشارات همشهری.
بابایی، محمود (1390)، «فضای سایبر و الگوهای گفتمانی: نقش ساز و کارهای اینترنت در شکل‌گیری الگوهای تعاملی گفتمانی فضای سایبر ایران»، رسالة دکتری، دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
حکیم‌آرا، محمد علی؛ ساعی، محمد حسین و ناطقی، امیرحسین (1399)، «چالش‌های نظری در گذر از رسانه‌های سنتی به رسانه‌های نوین: ترندسازی توئیتری در برابر برجسته‌سازی تلویزیونی»، فصل‌نامة علمی ـ پژوهشی رسانه‌های دیداری و شنیداری، سال 14، شماره 2 (پیاپی 34)، صص. 7 ـ 23.
خواجه‌ئیان، داتیس؛ فرهنگی، علی‌اکبر و هادوی‌نیا، عباس (1388)، «طراحی مدل تعاملی مدیریت رسانه و فناوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی»، فصل‌نامة پژوهش‌های ارتباطی، سال 16، شماره 4، صص. 11 ـ 36.
سعدی‌پور، اسماعیل (1388)، «بررسی و مقایسه مدل‌های اثرات رسانه‌ها»، فصل‌نامة پژوهش‌های ارتباطی، سال 16، شماره 2، (پیاپی 85)، صص. 121 ـ 152.
سعدی‌پور، اسماعیل (1400)، روش‌های تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی، ویراست سوم، تهران: نشر دوران.
سورین، ورنر و جیمز تانکارد (1381)، نظریه‌های ارتباطات، ترجمة علیرضا دهقان، نهران: انتشارات دانشگاه تهران.
شاه‌قاسمی، احسان (1385)، «مروری بر زمینه‌های تأثیر فضای مجازی بر نظریه‌های ارتباطات»، مجله جهانی رسانه، دوره 1، شمارة 2، صص. 1 ـ 22.
شاکری‌نژاد، محسن (1400)، کاربرد مفاهیم و نظریه‌های ارتباطات در خبر [جزوه درس کارشناسی ارشد]، تهران: دانشکده ارتباطات دانشگاه صدا و سیما.
شاو، دونالد و مک‌کومبز، مکسول (1383)، کارکرد برجسته‌سازی در مطبوعات، ترجمة امید مسعودی در «اندیشه‌های بنیادین علم ارتباطات»، گروه مترجمان، تهران: انتشارات خجسته.
شکرخواه، یونس (1381)، واژه نامه ارتباطات، تهران: انتشارات سروش.
شلدون، پاویسا (1396)، رسانه‌های اجتماعی اصول و کاربردها، ترجمة حسین حسنی، تهران: نشر ثانیه.
صادقی فسایی، سهیلا و عرفان‌منش، ایمان (1394)، «مبانی روش‌شناختی پژوهش اسنادی در علوم اجتماعی»، فصل‌نامة راهبرد فرهنگ، شماره 29، صص. 61 ـ 92.
عقیلی، سید وحید و قاسم‌زاده عراقی، مرتضی (1394)، «رسانه‌های اجتماعی؛ چیستی، کارکردها و چالش‌ها»، فصل‌نامة علمی ـ پژوهشی مطالعات توسعه اجتماعات ایرانی، شماره 1، صص. 21 ـ 36.
فرهنگ بزرگ سخن (1381)، به سرپرستی حسن انوری، جلد 3، ص 1969، تهران: نشر سخن.
فلیک، اووه (1392)، درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمة هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
کاستلز، مانوئل (1393)، قدرت ارتباطات، ترجمة حسین بصیریان، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
گیدنز، آنتونی (1386)، جامعه‌شناسی، ترجمة حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
لیتل جان، استیفن (1384)، نظریه‌های ارتباطات، ترجمة سید مرتضی نوربخش و سید اکبر میرحسنی، تهران: نشر جنگل.
مصدری، فاطمه و حسینی سروری، سید حسن (1397)، «ماهیت رسانه‌های جدید»، دوفصل‌نامة علمی رسانه و فرهنگ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال 8، شمارة 2، صص. 189 ـ 212.
مهدی‌زاده، سید محمد (1389)، نظریه‌های رسانه اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی، تهران: انتشارات همشهری.
ناطقی، امیرحسین (1397)، «دگردیسی نظریه‌های ارتباطی در گذر از رسانه‌های سنتی به رسانه‌های نوین: مطالعه تطبیقی برجسته‌سازی تلویزیونی و ترندسازی توئیتری در رخدادهای دی ماه 1396»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشکدة ارتباطات دانشگاه صدا و سیما، تهران.
نصراللهی، محمد صادق (1399)، «چالش‌های مفهومی همگرایی در عصر دیجیتال؛ مفهوم‌پردازی همگرایی ارتباطی جامع مجازی»، دوفصل‌نامة علمی رسانه و فرهنگ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال 10، شمارة 2، صص. 1 ـ 27.
نظری، علی اشرف و قلی‌پور مجتبی (1396)، «رسانه‌های اجتماعی و نقش آن‌ها در بازنمایی کنش‌های جمعی: تحلیل واقع‌بینانه انقلاب مصر»، فصل‌نامة مطالعات رسانه‌های نوین، سال 14، شماره 14، صص. 147 ـ 174.
وبستر، فرانک (1380)، نظریه‌های جامعه اطلاعاتی، ترجمة اسماعیل قدیمی، تهران: نشر قصیده‌سرا.
ویندال، سون؛ سیگنایزر، بنو و اولسون، جی تی (1376)، کاربرد نظریه‌های ارتباطات، ترجمة علیرضا دهقان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ویلیامز، کوین (1386)، درک تئوری رسانه، ترجمة رحیم قاسمیان، تهران: نشر ساقی.
همتی، همایون (1377)، «اقتراح: نسبت دین و توسعه»، فصل‌نامه علمی ـ پژوهشی قبسات، سال 3، شماره 7، صص. 2 ـ 25.
 
Andrews, R., M. Biggs, and M. Seidel. (1996). The Columbia World of Quotations. New York: Columbia University Press.
Chaffee, S. H., and M. J. Metzger. (2001) “The End of Mass Communication?” Mass Communication and Society, 4: 365-379.
Daymon, C. & I. Holloway. (2005). Qualitative Research Methods in Public Relations and Marketing Communications. London & U.S.: Routledge.
DeLuca, K., Lawson, S., & Sun, Y. (2012). Occupy Wall Street on the public screens of social media: The many framings of the birth of a protest movement. Communication, Culture, and Critique, 5, 483-509.
Giddens, A. (1984). The constitution of society: outline of the theory of structuration. University of California Press, Berkeley, CA.
Goode, L. (2009). Social news, citizen journalism and democracy. New Media & Society, 11(8), 287-305.
Goodrick, D. (2014). Comparative case studies: Methodological briefs - Impact evaluation No. 9. UNICEF Office of Research. https://www.unicef-irc.org/publications/pdf/brief_9_comparativecasestudies_eng.pdf
Goodnow, T. (2013). Facing off: A comparative analysis of Obama and Romney Facebook timeline photographs. American Behavioral Scientist, 57, 1584-1595.
Hall, G. M. (2003). How to Write a Paper. London: BMJ Publishing Group.
Hemphill, L., Culotta, A., and Heston, M. (2013). Framing in social media: How the U.S. Congress uses Twitter hashtags to frame political issues. Retrieved from http://papers.ssrn.com/so13/papers. cfm?abstract_id=2317335”>http://papers.ssrn.com/so13/ papers. cfm?abstract_id=2317335.
Holmes, D (2005) Communication Theory, Sage Publications.