نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

• کاظم شاملو ¹
• سیدعلیرضا افشانی ²
• علی روحانی ³
• علی محمد مزیدی ⁴

¹ دانشجوی دکتری علوم ارتباطات، گروه علوم ارتباطات، دانشکده علوم انسانی، واحد میبد، دانشگاه آزاد اسلامی، میبد، ایران

² استاد جامعه شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران (نویسنده مسئول)،

³ دانشیار جامعه شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

⁴ استادیار گروه علوم ارتباطات، واحد میبد، دانشگاه ازاد اسلامی، میبد، ایران.

چکیده

هدف پژوهش، واکاوی بستر‌ها و فرایندهای شکل‌گیری پدیده انتشار دومینویی یا همه‌گیری پیام در رسانه‌های اجتماعی با تاکید بر نقش کاربران بود. روش این پژوهش کیفی و رویکرد آن، نظریه زمینه‌ای است. جامعه‌ هدف، کارشناسان فعال در حوزه رسانه و مراکز علمی و دانشگاهی بودند که با استفاد از نمونه‌گیری نظری و هدفمند 17 نفر از آنان برای مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته انتخاب شدند. داده‌های به دست آمده پس از تبدیل به متن با استفاده ازکد‌گذاری باز، محوری و گزینشی مورد تحلیل قرار گرفتند که نتایج حاصل از آن در قالب 28 مقوله اصلی و 1 مقوله هسته به همراه خط داستان، مدل پاردایمی و طرح‌واره خرد نظری ارائه شد. نتایج به دست آمده نشان دهنده آن بود که «شبکه‌ی‌ کنش دومینویی» به عنوان پدیده مرکزی به دنبال مجموعه‌ی شرایط عِلی از جمله کنش‌های فرهنگی و سیاسی، کنش آموزش‌محور، کنش هنجارشکنانه، شبکه‌ی کنش مشارکتی، مشارکت عاطفی مردم و سرگرمی در رسانه به همراه مجموعه‌ای از شرایط زمینه‌ای و مداخله‌گر برساخته می‌شود. این شبکه کنشی برساخته شده، حامل استراتژی‌هایی چون شفافیت شبکه‌ای، کنش تنهایی گریزانه، بازاندیشی رسانه‌ای بوده و به دنبال خود پیامد‌هایی نظیر واقعیت‌نمایی شبکه‌ها، ارتقاء سواد رسانه‌ای، زوال رژیم‌های حقیقت و زیست شبکه‌ای کاربران را به دنبال داشته است.

کلیدواژه‌ها

• رسانه‌های اجتماعی
• شبکه‌ی کنش دومینویی
• شبکه‌ی کنش مشارکتی
• سواد رسانه‌ای

عنوان مقاله [English]

How is the media domino formed? A qualitative study in Iran

نویسندگان [English]

• Kazem SHamlu ¹
• SeyedAlireza Afshani ²
• Ali Ruhani ³
• , Alimohamad Mazidi ⁴

¹ Ph.D. Student of Communication Sciences, Maybod branch , Islamic Azad University, Maybod, Iran,

² Professor of Sociology, Department of Social Sciences, Yazd University, Yazd, Iran (Corresponding Author),

³ Associated Professor of Sociology, Department of Social Sciences, Yazd University, Yazd, Iran,

⁴ Assistant Professor of Communication Sciences, Department of Human Sciences, Maybod branch , Islamic Azad University, Maybod, Iran,

چکیده [English]

The present research aimed to explore the platforms and processes of the formation of the phenomenon of domino dissemination of texts or message circulation in social media with an emphasis on the role of users. Grounded theory approach was used as the qualitative research method and the target population was the active experts on social media from scientific and academic centers. 17 of them were selected through theoretical and purposive sampling for the in-depth semi-structured interview. The obtained data were transcribed and then analyzed using open, axial and selective coding. Resulting in 28 main categories and 1 core category along with story line, paradigm model and theoretical micro-schema. The findings show that the "Domino action network" is built as a central phenomenon which follows a set of causal conditions including cultural and political actions, education-oriented action, norm-breaking action, collaborative action network, people's emotional participation and entertainment in the media along with a series of contextual and intervening conditions. This action network employs strategies such as network transparency, evasive solitary action, and media rethinking. Leading to consequences such as network reality demonstration, promotion of media literacy, and deterioration of the regimes of truth and bio-networking of users.

کلیدواژه‌ها [English]

• Social media
• domino action network
• collaborative action network
• media literacy