نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری حقوق عمومی، آزادعلوم تحقیقات اصفهان

چکیده

قتل‎های شرافتی یکی از واقعیت‌های اجتماعی است که از گذشتۀ دور وجود داشته و تا به امروز به حیات خود ادامه‎داده‎است. قتل‌های شرافتی یا ناموسی در مواردی نظیر روابط عاشقانۀ غیرمتعارف، خیانت به همسر، زنا، فرار از خانه، ازدست‎رفتن بکارت و نمونه‌های مشابه که اعمال و رفتارهای ضد ناموسی ـ ‎بی‎عفتی، بدنامی و فضاحت ‎ـ تلقی می‎شوند، رخ‎می‎دهند. در وقوع این پدیده مسلّماً علل و عوامل گوناگونی همچون آداب و رسوم، فرهنگ مردسالارانۀ موجود، قوانین کیفری و غیرکیفری جامعه و رسانه‎های گروهی دخالت دارند. رسانه‎های گروهی با توجه به گستردگی، جذابیت و تنوعی که دارند، می‎توانند در ارتباط با قتل‎های شرافتی تأثیرات مثبت و منفی فراوانی به همراه داشته‎باشند که توجه به ابعاد گوناگونِ آن می‎تواند ما را در راه اتخاذ یک سیاست جنایی معقول، منسجم و سنجیده در جهت مبارزۀ همه‎جانبه با این پدیده یاری رساند. در واقع، رسانه‎های گروهی با تهیه و پخش برنامه‌هایی که به نوعی به تأیید آداب و رسوم موجود می‎پردازد، قابلیت این را دارند که در افزایش میزان ارتکاب قتل‎های ناموسی در جامعه تأثیر بسزایی داشته‎باشند. تأثیر این رسانه‌ها در حفظ و ترویج این فرهنگ تا به حدی است که هیچ برنامه و راهکار پیشگیرانه‎ای در این زمینه نمی‎تواند بدون حضور این رسانه‌ها، به اهداف خود دست‎یابد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Role of Mass Media in Promoting Honor Killing

نویسنده [English]

  • Minoo Khaleghi

Ph.D. Candidate in Public Law, Islamic Azad University, Esfahan Science and Research Branch

چکیده [English]

Honor killing is a social reality which has existed since ancient times. Such murders are committed by a person who believes that the victim has brought shame to the family by actions which bear social stigma, including improper love affairs, betraying one’s spouse, adultery, running away from home, losing virginity, and so forth. Many factors are involved in occurrence of honor killings, including customs, patriarchal cultures, the society’s penal and other laws, and mass media. With their widespread availability, attraction and variety, mass media have many positive and negative impacts on occurrence of honor killings. The many aspects of this impact need to be taken into account in establishing a sound, consistent and well-thought criminal policy which will prevent occurrence of honor killings by all means. Public media can encourage honor killings by making programs which approve and preserve certain customs. In fact, the role of media in promoting culture of honor killing is so central that if any action is to be taken to prevent such murders it, in the same manner, needs to be supported by media.

کلیدواژه‌ها [English]

  • honor killing
  • mass media
  • Gender
  • Culture
  • customs
آذری، غلامرضا (1378). «تلویزیون در کادر الگوی ارتباطی مالتسکه»، فصلنامۀ پژوهش و سنجش، س 6، ش 19 و 20.
آلن، بیرو (1370). فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمۀ باقر ساروخانی، چ 2، تهران: مؤسسۀ کیهان.
اسماعیلی شاندیز، محمدرضا (1385). «تلویزیون در زندگی کودکان ما»، مجلۀ اصلاح و تربیت، س 1، ش 8.
اعزازی، شهلا (1380). تحلیل ساختاری جنسیت، گردآوری و تنظیم نسرین جزئی، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
خالصی، الهام (1381). «نقش و اهمیت رسانه‎های جمعی و کارکرد آنها»، مجلۀ سیاسی ـ اقتصادی، ش 262.
دهخدا، علی‎اکبر (1357). امثال و حکم، ج 3 و 4، تهران: امیرکبیر.
دیویدف، هنری (1391). فرهنگ ضربالمثلها، ترجمۀ فرید جواهرکلام، تهران: فرهنگ معاصر.
راودراد، اعظم (1380). «تغییرات نقش زن در جامعه و تلویزیون»، مجلۀ پژوهش زنان، ش 1.
روشه، گی (1383). تغییرات اجتماعی، ترجمۀ منصور وثوقی، چ 3، تهران: نی.
ره‎پیک، سیامک (1387). «فرآیند تصمیم‎گیری در بحران و نقش رسانه‎ها»، مجلۀ پژوهشهای ارتباطی، ش (15) 56.
زکی، محمدعلی (1383). عوامل اجتماعی مؤثر بر قتل در استان اصفهان 1370-1372، پرخاشگری و جنایت، ج 3، تهران: آگه.
ساروخانی، باقر (1380). درآمدی بر دایرۀالمعارف علوم اجتماعی، جلد اول و دوم، چ 3، تهران: کیهان.
ساروخانی، باقر (1383). جامعهشناسی ارتباطات، تهران: سمت.
ستوده، هدایت‎الله (1379). مقدمهای بر آسیبشناسی اجتماعی، چ 6، تهران: آوای نور.
سلطانی‎گرد فرامرزی، مهدی (1385). «نمایش جنسیت در سینمای ایران»، پژوهش زنان، دورۀ 4، ش 1 و 2.
شرف‎الدین، سید حسین (1388). «نقش رسانه در امر به معروف و نهی از منکر»، الاهیات اجتماعی، س 1، ش 1.
شیخاوندی، داور (1373). جامعهشناسی انحراف آسیبشناسی جامعه، چ 2، مشهد: مرندیز.
صادقی فسایی، سهیلا؛ و شیوا کریمی (1384). «کلیشه‌های جنسیتی در سریال‎های تلویزیونی»، پژوهش زنان، دورۀ 3.
صانعی، پرویز (1372). جامعهشناسی ارزشها، تهران: گنج دانش.
فرامرزی، مهدی (1383). «زنان در سینمای ایران»، نشریۀ هنرهای زیبا، ش 18.
فرجیها، محمد (1385). «بازتاب رسانه‎ای جرم»، فصلنامۀ علمی ـ پژوهشی رفاه اجتماعی، س 6، ش
فرهمندفر، جعفر (1380). «جایگاه رسانه‌های گروهی در سیاست جنایی»، پایان‎نامۀ کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‎شناسی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
کار، مهرانگیز (1379). پژوهشی دربارۀ خشونت علیه زنان، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
کازنو، ژان (1361). جامعهشناسی رسانههای گروهی، ترجمۀ باقر ساروخانی و منوچهر محسنی، تهران: سروش.
کازنو، ژان (1364). قدرت تلویزیون، ترجمۀ علی اسدی، تهران: امیرکبیر.
کاظمی احمدآبادی، مهدی (1380). «بررسی پدیدۀ فرار دختران و واکنش جامعه در قبال آن»، پایان‎نامۀ کارشناسی ارشد حقوق جزا، پردیس فارابی دانشگاه تهران.
کی‎نیا، مهدی (1373). مبانی جرمشناسی (عوامل اجتماعی طلاق)، ج 4، قم: مطبوعات دینی.
مظلومان، رضا (1351). «سینما و اثرش بر رفتارهای اجتماعی»، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، ش 10 و 11.
مظلومان، رضا (1386). «اثر مطبوعات بر رفتارهای ضد اجتماعی»، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، ش 9.
معتمدنژاد، کاظم (1386). وسایل ارتباط جمعی، ج 1، چ 7، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
وایت، راب؛ و فیونا هینز (1386). جرم و جرمشناسی، ترجمۀ علی سلیمی، قم: حوزه و دانشگاه.
الهامی، فاطمه (1376). «بررسی جلوه‌های فرهنگ عامیانه در شعر نظامی»، پایان‎نامۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس.
یوسفی، زهرا؛ و محمدرضا عابدی (1386). «بررسی نگرش والدین شهر اصفهان نسبت به روابط دوستانۀ دختران و پسران»، فصلنامۀ خانوادهپژوهی، س 3، ش 10.
 
Araji, K. Sharon (2000). “Crime of Honour and Shame Violence against Women in Non-Western and Western Societies”, Anchorage: University of Alaska
Amnesty International (2000). “Pakistan: Honour Killings of Girls and Women to Punish Practice of Honor Killings”, The Chicago Tribune, Vol. 11.
Barnett, Barbara (2006). Medea in Media Journalism, Vol. 7, Sage Pub.
Carll, Elizabeth (2003). News Portrayal of Violence and Women, American Behavioral Scientist, Vol 46, Sage Pub.
Cavender, Gray (2004). Media and Crime Policy, Punishment and Society, No. 6, Sage Publications.
Hester, Marianne (2004). Future Trends and Developments, Violence Against Women, Vol. 10, Sage Pub.
Korteweg, Anna (2008). The Sharia Debate in Ontario, Gender and Society Gender, Islam, and Representations of Muslim Women's Agency, Vol. 22, Sage Pub.
Kupchik, Aaron (2009). “The News Media on School Crime and Violence”, Youth Violence and Juvenile Justice, Vol. 7, No. 2.
Sameera, A. (2007). “Honour Crimes and Cultural Beliefs”, Vol. 8, No. 16, University of Nattingham Trent.
Sawitri, Saharso (2003). “Culture, Tolerance and Gender”, European Journal of Women's Studies, Vol. 10, Sage Pub.
Faqir-Fadia (2002). “Intrafamily Femicide in Defence of Honour”, Third World Quarterly, Vol. 22, No. 1.