نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی
نویسنده
استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
چکیده
یکی از ابعاد شکاف ارزشی و نگرشی و هنجاری بین نسلی، پدیده شکاف ارتباطی و گفتگویی بین نسل فرزندان و والدین در خانواده است.هدف مطالعه حاضر تحلیل عوامل و پیامدهای شکاف ارتباطی بین نسلی در خانواده ایرانی است. با بهره گیری از روش کیفی و رویکرد گراندد تئوری با 20 نفر از پژوهشگران و مطالعات نسلی در ایران مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند انجام شد. مهمترین عوامل علی «مسئولیت سنگین اقتصادی و اجتماعی خانواده»، «کاهش فراغت جمعی خانواده محور»، «از دست رفتن مرجعیت و والدگری والدین» و «فقدان مهارت ارتباطی بین والدین و فرزندان» و مهمترین عوامل زمینه ای، «جهان بینی و ارزش های متمایز نسل ها» و «اختلال در منابع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مولد گفتگو» و مهمترین عوامل مداخله گر «به رسمیت نشناختن هویت نسلی فرزندان درخانواده» و «حضور قدرت سیاسی درعرصه تولید گفتگو» هستند. مهمترین کنش ها و راهبردها شامل«فقدان مکانیزم آموزش ارتباطات گفتگومحور»، «عدم توانمندسازی والدین برای پذیرش ارزش ها و جهان زندگی نسل فرزندان» و «فقدان سیاستگذاری اقتصادی و اجتماعی و ارتباطی خانواده محور» بوده و مهمترین پیامدها شامل «عدم شکل گیری خانواده مدنی گفتگومحور»، «کاهش کارایی و بهره وری بین نسلی» و «کاهش همدلی و مشارکت بین نسلی برای ساختن حال و آینده مشترک» هستند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Analyzing the factors and consequences of the communication gap between generations in the family
نویسنده [English]
- mansour saei
ihcs
چکیده [English]
The main objective of this study is analyzing the factors and consequences of the intergenerational communication gap in the Iranian family.By using qualitative method and grounded theory approach, an in-depth semi-structured interview was conducted with 20 researchers of generational studies in Iran. The results showed the causal factors are heavy economic and social responsibility of the family, Reduction of family-oriented collective leisure, loss of authority and parenting role of parents and Lack of knowledge and communication skills between parents and children. The contextual factors are distinctive worldview and values of generations and disruption in economic, social and cultural resources that generate dialogue. the intervening factors include non-recognition of children's generational identity in the family and The presence of political power in the field of dialogue production. Also The results showed that actions caused by contextual and intervening factors include; lack of mechanism for training dialogue-oriented communication, lack of empowering parents to accept the values and life world of their children and lack of economic and social policy and family-centered communication. the consequences includes lack of formation of dialogue-oriented civil family, reduction of intergenerational efficiency and productivity and reduction of intergenerational empathy and participation to build a common present and future.
کلیدواژه‌ها [English]
- dialogue
- family
- inter-generational dialogue
- communications gap.parents
- children
- آزاد ارمکی، تقی و غفاری، غلامرضا(1383). جامعه شناسی نسلی در ایران، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی.
- آزاد ارمکی، تقی (1386). فرایند تغییر نسلی، بررسی فراتحلیلی در ایران. دوفصـلنامة جوانـان و مناسـبات نسلی، ش 1.
- آزاد ارمکی، تقی(1384). رابطة بین نسلی درخانواده ایرانی. مجموعه مقالات مسائل اجتماعی ایران.تهران : انجمن جامعه شناسی ایران.
- ایمانی، محسن و شرفی، محمود(1380). بررسی و مقایسه گفتگوی مراحل سه گانه تحول فکری مارتین بوبر. فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز، پیاپی 30.
- بی من، ویلیام.اُ (1387). زبان، منزلت و قدرت درایران،ترجمه رضا ذوقدار مقدم، تهران: نشر نی.
- بوبر، مارتین(1380). من و تو. ترجمه ابوتراب شهراب و الهام عطاردی، تهران: فرزان.
- بوهم، دیوید(1381). درباره دیالوگ. ترجمة محمدعلی حسین نژاد. تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی
- حریری، نجلا وزمانی راد، نسترن(1391). شکاف دیجیتالی بین نسل ها از نظر آشنایی،علاقه و استفاده از فناوری های اطلاعات و ارتباطات، فصلنامه علمی پژوهشی پردازش و مدیریت اطلاعات، دوره 28 شماره 1، پاییز.
- خانیکی، هادی؛ذکایی، محمدسعید و نوری راد، فاطمه(1394). واکاوی الگوی گفتگوی کندکاوی در ارتباطات انسانی؛ مطالعه دیدگاه های صاحب نظران حوزه جامعه شناسی و ارتباطات و تعلیم و تربیت در خصوص کاربرد آموزشی این الگو. فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات.سال یازدهم .شماره 41. زمستان.
- ذکایی، محمدسعید(1395).مطالعات کودکی: مفاهیم، رویکردها و مسائل محوری، فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات. سال سیزدهم. شماره 46. بهار 1396.
- ساروخانی، باقر و صداقتی فرد، مجتبی(1388).شکاف نسلی در خانواده ایرانی: دیدگاه ها و بینش ها، نامه علوم اجتماعی، سال 3، شماره 4.
- ساعی، منصور(1398). الگوهای ارتباطات میان فردی والدین و فرزندان در برخی خانواده های تهرانی. گزارش طرح پژوهشی منتشرنشده.پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- شرفی، محمدرضا(1392). مؤلفه ها و عوامل گسست نسل ها[مجموعه مقالات]، نگاهی به پدیدة گسست نسل ها.به اهتمام علی اکبر علیخانی. تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی.
- معیدفر، سعید(1383). شکاف نسلی یا گسست فرهنگی. نامه علوم اجتماعی، شماره 24 .
- منصور نژاد، محمد(1382).شکاف وگفتگوی نسل ها با تاکید بر ایران. در کتاب نگاهی به پدیدة گسست نسـل هـا، به اهتمام علیاکبر علیخانی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی.
- منصوری، صابر؛ نیلی احمدآبادی محمدرضا؛ فردانش،هاشم؛ دلارو،علی؛ امیرتیموری، محمدحسن (1395). تدوین و اعتبار یابی الگوی طراحی آموزشی مبتنی بر گفت وشنود. فصلنامه علمی پژوهشی تدریس پژوهی، سال چهارم شماره اول.
- مید، ماگارت(1385)،فرهنگ و تعهد؛ پژوهشی درباره شکاف نسل ها، ترجمه عبدالعلی دستغیب.شیراز: نوید شیراز.
- نامورمطلق، بهمن(1387). باختین،مندی و چندصدایی(مطالعه پیشابینامتنیت باختینی). پژوهشنامه گفتگوی علوم انسانی، شماره گفتگوی 57، بهار.
- نوابخش، مهرداد و فتحی، سروش(1390). شیوه های فرزندپروری و سازگاری اجتماعی فرزندان، مجله پژوهش دینی، سال1390، دوره شماره 22.
- نیستانی، محمدرضا(1394).اصول و مبانی گفتگو روش شناخت و آموزش. اصفهان: آموخته.
- وحیدا، فریدون و نیای، محسن(1383). تاملی در مورد رابطه بین ساختار خانواده و مشارکت اجتماعی در شهر کاشان، نامه علوم اجتماعی،دوره 11، شماره 3 (پیاپی 23).
- هابرماس، یورگن(1380). جهانی شدن و آینده دموکراسی: منظومه پساملی. ترجمه کمال پولادی، تهران، نشر مرکز.
- هابرماس، یورگن(1384).نظریه کنش ارتباطی. ترجمه کمال پولادی،تهران: نشرموسسه روزنامه ایران
- یوسفی، نریمان(1383).شکاف بین نسل ها؛ بررسی نظری و تجربی.تهران: مرکز مطالعات جوانان و مناسبات نسلی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی
- Adamkova,T and Dankova,v(2014). Communication as an intergenerational Barrier.presented in 4th International Interdisciplinary Scientific Conference SOCIETY, HEALTH, WELFARE. Available at:
https://doi.org/10.1051/shsconf/20141000002 - Baxter, L. A. (2007). Problematizing the problem in communication: A dialogic perspective. Communication Monographs, 74.
- Ferreira, Carolina Kustel; Massi, Giselle Aparecida Athayde; Guarinello Correio, Ana cristina and Mendes, Juliana (2015). Intergenerational dialogue meetings: points of view from youths and the elderly.available at: https://revistas.pucsp.br/dic/article/view/20409/16982
- Herzig, M., & Chasin, L. (2006). Fostering dialogue across divides: A nuts and bolts guide from the Public Conversations Project. Watertown, MA: Public Conversations Project.
- Koerner,A.F & Fitzpatrick,A.M(2002). Toward a Theory of Family Communication. communication theory Volume12, Issue1 February 2002,Pages 70-91.
- MacCallum,Judith; Palmer,David; Wright,Peter; Cumming-Potvin, Wendy; Brooker, Miriam and Tero, Cameron (2010) Australian Perspectives: Community Building Through Intergenerational Exchange Programs, Journal of Intergenerational Relationships, 8:2,113-127, DOI: 10.1080/15350771003741899
- Morrow, R., Rodriguez, A. and King, N. (2015). Colaizzi’s descriptive phenomenological method. The Psychologist, 28 (8), 643-644
- Raycheva, L., Velinova, N.: Reappraising the intellectual debate on ageing in a digital environment. In: Zhou, J., Salvendy, G. (eds.) HCII 2019. LNCS, vol. 11592, pp. 300–312. Springer,Cham (2019). https://doi.org/10.1007/978-3-030-22012-9_22
- Taipale, S., & Farinosi, M. (2018). The Big Meaning of Small Messages: The Use of WhatsApp in Intergenerational Family Communication. Lecture Notes in Computer Science, 532–546. doi:10.1007/978-3-319-92034-4_40 .
- Wood, Julia T.(2016) Interpersonal Communication: EverydayEncounters. Eighth Edition. Boston:Cengage Learning.
Yasunaga M, Murayama Y, Takahashi T, Ohba H, Suzuki H, Nonaka K, et al.(2016).v Ch\k: Evidence from the Research on Productivity through Intergenerational Sympathy Project. Geriatr Gerontol Int [Internet]. 2016 Mar;16:98–109
)