نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشجوی دکترای علوم ارتباطات - دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

چکیده:
روزنامه نگاری دینی از ژانرهای رسانه ای است که در نزدیک به دو قرن تجربه روزنامه نگاری چاپی در کشور، هنوز هیچ روزنامه ای خبرنگار ثابت در حوزه ادیانندارد. این پژوهش به مطالعه تطبیقی محتوای مطالب دینی روزنامه‌های کیهان و اطلاعات در سیزده روز اول ماه محرم طی سال های 1335 تا 1385 می-پردازد . در این مطالعه به روش نمونه‌گیری غیر احتمالی هدفمند 118 روزنامه بررسی و 1126 مطلب با موضوع مذهبی استخراج و به روش تحلیل محتوای کمی، کدگذاری و تجزیه و تحلیل شدند.
مقایسه میان محتوای دو روزنامه حاکی است که موضوعات دینی، کارکرد و ژانر آن‌ها طی دو دوره مورد بررسی دچار تحول شده است. استفاده از سبک خبر در سه دهه پس از انقلاب افزایش و در مقابل آگهی‌های دینی کاهش یافته است. در حالی که عمده مطالب منتشر شده در دوره قبل از انقلاب دارای کارکرد آموزشی و تبلیغ دینی بوده است؛ در سال‌های پس از انقلاب کارکرد خبری و ارشادی با تمرکز بر زندگینامه بزرگان دینی بیشتر غالب است. کارکرد آموزشی در روزنامه کیهان و کارکردهای تبلیغ دینی و خبری در روزنامه اطلاعات مشهودتر است. همچنین دو روزنامه از نظر تعداد و اندازه مطالب قبل و بعد از انقلاب روندی متضاد دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Religious Journalism Evolution in Contemporary Iran

نویسندگان [English]

  • Hossein Afkhami 1
  • Atiyeh Pirhadi 1
  • masoud taghiabadi 2

1 Allameh Tabataba'i University

2 Allameh Tabatab'i University

چکیده [English]

Abstract
Religious journalism is a popular genre that has received less exposure among the studies of the Iranian press. For nearly two centuries of print journalism in the country, no national newspaper has regularly reported on religious matters. This paper provides a comparative review of the content of the two dailies; Kayhan and Ettela’at, during of the first thirteen days of the month of Muharram from 1956-2006.
The results showed a significant relationship with 99% confidence between the two papers regarding style, subject, function, size, and place of content and photos. The use of the news genre increased in the three decades after the revolution of 1979 and decreased in the face of religious advertisements. In the pre-revolutionary period, the function of religious education and preaching was prominent, and in the years after the revolution, the informative and guidance function with a focus on the biographies of religious leaders became more prevalent. The educational function is more evident in the Kayhan Daily, and the religious publicity function was more prominent in the other one. Indeed, the two newspapers have the opposite trend in terms of the number and size of articles before and after the revolution period.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religious Journalism
  • Religion Mediatization
  • Iranian Press
  • Comparative Study
باهنر، ناصر (1387)، رس‍ان‍ه‌ه‍ا و دی‍ن‌: از رس‍ان‍ه‌ه‍ای‌ س‍ن‍ت‍ی‌ ت‍ا ت‍ل‍وی‍زی‍ون‌، تهران: مرکز تحقیقات صدا و سیما.
بدیعی، نعیم، قندی، حسین (1378). روزنامه‌نگاری نوین، چاپ دوم، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی
بهار، مهری (1393). دین و رسانه، تهران: نشر علم
جاوت، گارث و ادانل، ویکتوریا (1394). تبلیغات و اقناع، ترجمه حسین افخمی، تهران: انتشارات همشهری
دیرینگ، جیمز و راجرز، اورت (1385)، مبانی برجسته سازی، ترجمه علی اصغر کیا و مهدی رشکیانی، تهران: تعاونی ادارات.
رایف، دنیل، لیسی، استفن، فیکو، فردریک، جی (1393). تحلیل پیام‌های رسانه ای کاربرد تحلیل محتوا کمی‌در تحقیق، ترجمه مهدخت بروجردی علوی، تهران: انتشارات سروش
شومیکر، پاملا (1391). دروزاه بانی، ترجمه حسین افخمی، تهران: نشر نی.
فرهنگی، علی اکبر، جامع، رقیه (1389). «رسانه و دین»، فصلنامه فرهنگ-ارتباطات، دوره یازدهم، شماره دهم، صص 182-147
کریپندورف، کلوس (1383). تحلیل محتوا (روش تحلیل)، ترجمه هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی
لائی، قنبر، رنائی، نیلوفر (1390). «بررسی نقش رسانه‌ها در ایجاد و تقویت اصول دینی»، مجموعه مقالات دومین همایش دین و رسانه (ص 850-812)، تهران: مرکز پژوهش‌های اسلامی‌صدا و سیما
نوری، سوسن (1394)، تحلیل محتوای مطالب دینی دو خبرگزاری ایسنا و فارس، پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه سوره.
هولستی، ال. ار. (1380). تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی، چاپ دوم، ترجمه نادر سالار زاده امیری، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی
Ansolabehere, S, Iyengar, S. (1994). Riding the wave and claiming ownership over issues: The joint effects of advertising and news coverage in campaigns. Public Opinion Quarterly, 58, PP. 335-357.
Badaracco Cl. H. (ed.) (2005) Quoting God: How Media Shape Ideas about Religion and Culture, Waco: Baylor University.
Buddenbaum, Judith M. (1987), Religious Journalist Perception of Religion News and its Audience, Paper presented at the Annual Meeting of the Association for Education in Journalism and Mass Communication (70th, San Antonio, TX, August 1-4, 1987).
Carrage, K, Rosenblatt, M. Michaud, G. (1987). Agenda-setting research: A critique and theoretical alternative. In S. Thomas (Ed.), Studies in communication 3 (pp. 35-49). Norwood, NJ: Ablex.
Dart, John, (2000), Bridging the gap: Religion and the news media Unknown Binding, Publisher: Freedom Forum First Amendment Center at Vanderbilt University
Dearing, James W. and Rogers, Everett M. (1996). Agenda- Setting, London: Sage.
Demers, David Pearce. (1993). “Effect of Corporate Structure on Autonomy of Top Editors at U.S. Dailies. Journalism Quarterly 70 (3): 499–508. doi:10.1177/107769909307000302
Esser, Frank, Hanitzsch, Thomas. (2012), the handbook of comparative communication research. New York, NY: Routledge.
Hackett, Conrad, McClendon, David. Pew Research Center. (2017). Christians remain world’s largest religious group, but they are declining in Europe. Retrieved from https://www.pewresearch.org/fact-tank/2017/04/05/christians-remain-worlds-largest-religious-group-but-they-are-declining-in-europe/
Hanitzsch, T. (2009). Comparative journalism studies. In K. Wahl‐ Jorgensen & T. Hanitzsch (Eds). The handbook of journalism studies (pp. 413~427). New York, NY: Routledge
Hill, Harvey, John Hickman, and Joel McLendon. (2001) “Cults and Sects and Doomsday Groups, Oh My: Media Treatment of Religion on the Eve of the Millennium. Review of Religious Research, Volume 43:1, pp. 24-38.
Hirschkind, Charles (2006), “Cassette Ethics: Public Piety and Popular Media in Egypt”, in book Religion, media, and the public sphere - by Birgit Meyer & Annelies Moors, Indiana University Press
Hjarvard, Stig (2004), “From Bricks to Bytes: The Mediatization of a Global Toy Industry”, in I. Bondebjerg and P. Golding (eds), European Culture and the Media, pp. 43–63, Bristol: Intellect Books.
Hjarvard, Stig (2008). “The Mediatization of Religion: A theory of the media as agents of religious change”. Northern Lights 6(1): 9-26.
Hjarvard, Stig (2013). The Mediatization of Culture and Society. London: Routledge.
Hjarvard, Stig (2016): Mediatization and the Changing Authority of Religion. Media, Culture and Society, 38 (1), 8-17.
International Association of Religion Journalists (IARJ) (2021), Goals and Objectives, https://www.theiarj.org/about/goals-objectives/
Jiménez-Yáñez, Ricardo-María. (2018). “Framing religion in the editorials of four Spanish newspapers (2009-2010). Doxa Comunicación. 26. 145-168.
Lasswell, Harold D. (1948), “The Structure and Function of Communication in Society”, in Bryson Lyman (ed.), Communication of Ideas, New York: Harper and Brothers
Lazersfeld, P. F. and Merton, R. K. (1996). “Mass Communication, Popular Taste and Organized Social Action. In Maris, P. and Thornham, S. Media Studies: A Reader. Edinburgh: Edinburgh University Press, 14-23.
Lewin, Kurt. (1947). “Frontiers in Group Dynamics II: Channels of Group Life, Social Planning and Action Research. Human Relations 1 (2): 143–153.
Lippmann, W. (1922). Public opinion. New York: Harcourt Brace
McGregor, Brent. (1997). Live, Direct, and Biased Making Television News in the Satellite Age. London: Arnold
McNelly, John T. (1959). “Intermediary Communicators in the International Flow of News. Journalism Quarterly 36 (1): 23–26.
Niemelä, K. & Christensen, H. R. (2013). Religion in Newspapers in the Nordic Countries 1988-2008. Nordic Journal of Religion and Society, 26(1), 5-24.
Shoemaker, Pamela J. and Stephen D. Reese. (1996). Mediating the Message: Theories of Influences on Mass Media Content. 2nd ed. White Plains, NY: Longman
Thinley, Dorji, (2009). Cultural Maintenance and Promotion: The Print Media's Role in Providing Space for Knowledge and Discourse, Thimphu Centre for Bhutan Studies Heidelberg CrossAsia publisher
White, David Manning. (1950). The ‘Gate - Keeper’: A Case Study in the Selection of News. Journalism Quarterly 27 (4): 383–396
Whittaker, Jason (2000) Producing for the Web (Media Skills), 1st Edition, Routledge Publisher
Willet, Herbert L (2006), religious journalism, religious education: the official journal of the religious education association, 5:4