نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران

2 گروه آموزشی زبان وادبیّات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران

چکیده

مطالعات ادبی به مثابة رویکردی بینارشته‌ای و پیوند ادبیّات با سایر زمینه‌های تحقیقی به ویژه هنرها، امکان وسیعی را برای پژوهشگران فراهم می‌کند تا به درک بهتر و از قابلیّت‌های متون ادبی و هنرها دست یابند. تحقیق حاضر نخست به تبیین ضرورت رهیافت‌ مطالعات بینارشته‌ای در ادبیات و اهمّیّت استفاده از یافته‌های حوزه‌های مختلف دانش و معرفت و کاربرد مفاهیم و روش‌شناسی آن‌ها در رسیدن به نتایج جامع و موجّهی در تحلیل متون ادبی می‌پردازد. سپس با مداقه در نقد روانشناسی و مفهوم «کهن‌الگو» یونگ و نیز با در نظر گرفتن توان میان‌رشته‌ای حوزة هنر و روانشناسی، فیلم کوتاه «پدر و دختر» ساختۀ «مایکل دودوک د ویت» را از منظر قابلیّت‌های کهن‌الگویی مورد بررسی و تأمّل قرار می‌دهد. تمرکز اصلی این پژوهش، بررسی کهن‌الگوهای موجود در فیلم مذکور، در رابطه با تفکّر سازندۀ آن به منظور بازنمایی مقولات کهن‌الگویی در خلال صحنه‌های فیلم و شریک کردن بیننده در این تجربه است. فیلم کوتاه «پدر و دختر»، روایت زندگی یک دختر از خردسالی تا کهنسالی را با رویکردی روانشناسانه به نمایش می‌گذارد و بسیاری از مقولات کهن‌الگویی را در خلال صحنه‌های خود به تصویر کشیده است که نشان‌دهندۀ آشنایی عمیق سازندگان آن با مفاهیم روانکاوانة یونگ و آبشخورهای اسطوره‌ای است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of the archetype of the short film "Father and Daughter"

نویسندگان [English]

  • omid vahdanifar 1
  • farzanehsadat alavizadeh 2

1 Assistant Professor of Persian Language and Literature Department. Faculty of Humanities, University of Bojnord , Bojnord, Iran

2 Assistant Professor of Persian Language and Literature Department. Faculty of Humanities, University of Bojnord , Bojnord, Iran

چکیده [English]

global archetypes and symbols is one of the categories that has attracted the attention of many researchers in various sciences today. Archetypes from the earliest periods of human life to the present day have had a strong presence in the human mind and soul and have led to the creation of similar myths in all cultures and lands. The short film "Father and Daughter" by Michael Dodok de Witt, narrates the life of a girl from childhood to old age with a psychological approach and depicts many archetypal categories during its scenes, which shows the deep familiarity of its creators. With Jungian psychoanalytic concepts and mythical drinking fountains. In this regard, we have tried to first examine the foundations of Jung's theory and his views on the types and concepts of archetypes and the theory of the collective unconscious, and then to explore the film as a platform for the emergence of archetypal symbols and signs. And examine these signs and critique the archetype of this film with an analytical psychology approach; Because the study of these concepts and signs in the narrative structure of the film and their combination with other theatrical elements has an important role in understanding

کلیدواژه‌ها [English]

  • Archetype
  • Collective Unconscious
  • Jung
  • Father and Daughter Film
-  قرآن کریم
- آفرین، فریده (1388). «بررسی رمان شازده احتجاب از چشم انداز نظریّات یونگ». نقد ادبی. س 2. ش 7. صص 9- 35.
- ارشاد، محمّدرضا (1382). گسترۀ اسطوره (گفتگو با حورا یاوری). تهران: هرمس.
- اسنودن، روث (1392). یونگ مفاهیم کلیدی. ترجمۀ افسانۀ شیخ الاسلام­زاده. تهران: عطایی.
- اوداینیک، ولودیمیر والتر (1388). یونگ و سیاست (اندیشه­های سیاسی و اجتماعی کارول گوستاو یونگ). ترجمۀ علیرضا طیّب. چ 2. تهران: نی.
- ایونس، ورونیکا (1397). شناخت اساطیر هند. ترجمۀ‌ محمّدحسین باجلان فرّخی. چ 3. تهران: اساطیر.
- برسلر، چارلز (1386). درآمدی بر نظریّه‌ها و روش‌های نقد ادبی. ترجمۀ‌ مصطفی عابدینی‌فر. تهران: نیلوفر.
- بوکور، مونیک دو (1376). رمزهای زنده‌جان. ترجمۀ‌ جلال ستّاری. چ 2. تهران: مرکز.
جابز، گرترود (1370). سمبل­ها (کتاب اوّل: جانوران). ترجمۀ‌ محمّدرضا بقاپور. تهران: اختران کتاب.
- جونز، ارنست؛ دالبی یز (1350). اصول روانکاوی. ترجمۀ هاشم رضی. چ 3. تهران: آسیا.
- دادگی، فرنبغ (1390)، بندهش. ترجمۀ‌ مهرداد بهار. چ 4. تهران: توس.
- دلاشو، م. لوفر (1366). زبان رمزی قصّه­های پریوار. ترجمۀ‌ جلال ستّاری. تهران: توس.
- زادسپرم (1366). گزیده‌های زادسپرم. ترجمۀ‌ محمّد تقی راشد محصّل. تهران: مؤسسه‌ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
 - سام­خانیانی، علی اکبر و مصطفی ملک­پائین (1391). «تحلیل اساطیری حکایت شیر و گاو در کلیله و دمنه بر پایۀ نظریّۀ یونگ و نورتروپ فرای». زبان و ادب فارسی. س 65. ش 226. صص 23 – 48.
- سرلو، خوان ادواردو (1389). فرهنگ نمادها. ترجمۀ‌ مهرانگیز اوحدی. تهران: دستان.
- سنجری­نژاد، محمّد و همکاران (1398). «تحلیل کهن‌الگوهای فرارونده عرفانی در دیوان حیاتی کرمانی با رویکرد به نظریّۀ روان‌شناختی یونگ». جستارنامۀ ادبیات تطبیقی. س 3. ش 7. صص 1– 18.
- شاملو، احمد و همکاران (1398). «تحلیل کهن‌الگویی هفت‌خوان رستم با تکیه بر نظریّۀ روان‌شناسی یونگ». ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی. س 15. ش 55. صص 167 – 193.
 - شمیسا، سیروس (1378). نقد ادبی. چ 2. تهران: فردوس.
 - ---------- (1381). انواع ادبی. چ 9. تهران: فردوس.
 - ---------- (1388). داستان یک روح. چ 5. تهران: فردوس.
- شوالیه، ژان و آلن گربران (1378). فرهنگ نمادها. ترجمۀ‌ سودابه فضایلی. ج3-1. تهران: جیحون.
 - شولتز، دوان پی و سیدنی اِلن شولتز (1386). نظریّه‌های شخصیّت. ترجمۀ‌ یحیی سیّد محمّدی. چ 10. تهران: ویرایش.
- شیردل، زهرا (1391). «نقد اسطوره‌ای داستان کودکان رها شده در شاهنامه». پایان نامۀ‌ کارشناسی ارشد. دانشگاه حکیم سبزواری.
 - قائمی، فرزاد و همکاران (1388الف). «تحلیل نقش نمادین اسطوره‌ آب و نمودهای آن در شاهنامه‌ فردوسی بر اساس روش نقد اسطوره‌ای». جستارهای ادبی. س 42. ش 165. صص 48 - 66.
 - قائمی، فرزاد و همکاران (1388ب). «تحلیل نمادینگی عناصر خاک و باد در اساطیر و شاهنامه فردوسی بر اساس نقد اسطوره‌ای». ادب پژوهی. د 3. ش 10. صص82-58.
- کانگ، سوگوون (1383). توماس هابر و جان لاک (شرح افکار و آثار برگزیده). ترجمۀ‌ محمّد بقایی. تهران: اقبال.
 
-  کتاب مقدّس عهد عتیق و عهد جدید (1379). ترجمۀ فاضل‌خان همدانی. تهران: اساطیر.
 - کوپر، جی . سی (1380). فرهنگ مصّور نمادهای سنتی. ترجمۀ ملیحه کرباسیان. تهران: فرشاد.
- کهنمویی‌پور، ژاله و همکاران (1381). فرهنگ توصیفی نقد ادبی (فرانسه- فارسی). تهران: دانشگاه تهران.
 - گرین، راجر لنسلین (1385). اساطیر یونان. ترجمۀ‌ عباس آقاجانی. تهران: سروش.
- مدرّسی، فاطمه (1390). فرهنگ توصیفی نقد و نظریّه‌های ادبی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- مشیدی، جلیل و سونیا نوری (1396). «نقد کهن­الگویی داستان «دژ هوش ربا»». فنون ادبی. س 9. ش1 (18). صص 109 – 118.
 - مکاریک، ایرنا (1384). دانش­نامۀ‌ نظریّه­های ادبی معاصر. ترجمۀ‌ مهران مهاجر و محمّد نبوی. تهران: آگه.
 - مورنو، آنتونیو (1388). یونگ، خدایان و انسان مدرن. ترجمۀ‌ داریوش مهرجویی. چ 5. تهران: مرکز.
 - هال، کالوین اس و ورنون جی نوربادی (1375). مبانی روان‌شناسی تحلیلی یونگ. ترجمۀ‌ محمّد حسین مقبل. تهران: جهاد دانشگاهی تربیت معلّم.
- یاوری، فاطمه و عباسعلی وفایی (1396). «واکاوی و تحلیل کهن­الگو و نمادهای فرارونده عرفانی در گلشن راز با رویکرد به نظریّۀ روان­شناختی یونگ». عرفانیات در ادب فارسی (ادب و عرفان). ش31. صص159 -174.
 - یونگ، کارل گوستاو (1368). چهار صورت مثالی. ترجمۀ‌ پروین فرامرزی. مشهد: آستان قدس رضوی.
 - ------------ (1372). جهانگری. ترجمۀ‌ جلال ستّاری. تهران: توس.
 - ------------ (1383). آیون: پژوهشی در پدیده‌شناسی «خویشتن». ترجمۀ‌ پروین فرامرزی و فریدون فرامرزی. مشهد: به نشر.
- ------------ (1385). روان­شناسی ضمیر ناخودآگاه. ترجمۀ‌ محمّد علی امیری. چ 4. تهران: علمی فرهنگی.
- ------------ (1386). تحلیل رؤیا. ترجمۀ‌ رضا رضایی. چ 3. تهران: افکار.
 - ------------ (1395). انسان و سمبول­هایش. ترجمۀ‌ محمود سلطانیّه. چ 10. تهران: جامی.
- الهه (1389). سالاد لغت-کهن‌الگو چیست. نوشته شده در پنج شنبه بیست و ششم اسفند 1389 ساعت 2:33، از: http://saladeloghat.blogfa.com/1389/12/4
- Maduro, Renaldo J. and Wheelwright, Joseph B (1992). "Archetype and Archetypal Image", in Jungian Literary Criticism, ed. Richard P. Sugg, Illinois: Northwestern University Press.
- Jung, C. G (1931) . Psychology of the Unconscious, tr. B. M. Hinkle, New York: Dodd, Mead and Company.