نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی

2 عضو هیات علمی دنشگاه تهران

3 استاد گروه جامعه شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

هدف این پژوهش بررسی تاثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی بر هویت ملی است. روش پژوهش پیمایش و جامعه آماری شامل شهروندان بالای 15 سال تبریزی است و حجم نمونه برابر با 444 نفر است. روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای و ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است. یافته‌های پژوهش نشان داد که مدت عضویت در شبکه-های اجتماعی مجازی بر هویت ملی، بعد آگاهی و بعد تعهد هویت ملی، میزان فعالیت بر بعد تعهد هویت ملی و حضور واقعی بر بعد آگاهی هویت ملی تاثیر منفی و میزان فعال بودن تاثیر مثبت بر بعد آگاهی هویت ملی دارد. میزان تاثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی بر بعد تعهد هویت ملی بیشتر از سایر ابعاد است. نتایج نشان داد که صرف حضور در شبکه‌های اجتماعی مجازی تاثیر مثبت یا منفی بر هویت ملی ندارد، بلکه زمینه اجتماعی و فرهنگی کاربران در تعیین نوع تاثیر این شبکه‌ها موثر است و ارائه تعریفی فراگیر از هویت ملی می‌تواند باعث تقویت هویت ملی گردد

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Impact of the Quality of online Social Networks using on the National Identity of Tabriz Citizens

نویسندگان [English]

  • Hossein Heidari 1
  • bagher saroukhani 2
  • Mehrdad Navabakhsh 3

1 faculty member of ihss

2 faculty member of tehran university

3 Professor of Sociology, Department of sociology, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

The purpose of this study is to investigate the impact of online social networks on national identity. The research method is survey and the statistical population consisted of citizens over 15 years of Tabriz. The sampling method is multi-stage cluster sampling and research tool is researcher made questionnaire. The findings showed that the duration of membership has a negative effect on national identity and dimensions of awareness and commitment. Also, the effect of the amount of activity on the commitment and actual presence on the awareness is negative. But being active has a positive effect on the belonging and commitment of national identity. The impact of online social network on commitment is more than other dimensions. The results showed that mere presence in online social networks does not have a positive or negative effect on national identity, but the social and cultural context of users is effective in determining the type of impact of these networks and providing a comprehensive definition of national identity can strengthen identity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Online Social Network
  • National Identity
  • Awareness
  • Belonging and Commitment
ازغندی، علیرضا؛ محمدی مهر، غلامرضا. (1395). بازنمایی هویت ملی در کتاب های فارسی مقطع دبستان. فصلنامه مطالعات ملی. دوره 17. شماره 65. صص 52-39
اسمیت، آنتونی. (1383). ناسیونالیسم؛ نظریه، ایدئولوژی و تاریخ. ترجمه منصور انصاری. تهران: تمدن ایرانی.
اسولیوان، تام؛ هارتلی، جان؛ ساندرز، دانی؛ فیسک، جان. (1385). مفاهیم کلیدی ارتباطات. ترجمه میرحسین رئیس زاده. تهران: فصل نو.
امام جمعه­زاده، سیدجواد؛ ابراهیمی پور، حوا؛ ملکان، مجید؛ محموداوغلی، رضا. (1393). رابطه مصرف اینترنتی و سبک زندگی در بین دانشجویان دانشگاه اصفهان. فصلنامه رفاه اجتماعی. دوره  14. شماره  55. صص 314-291.
بودریار، ژان (1383). گسترش فناوری و تعیین فضای مجازی، سیاحت غرب، شماره 16. صص 16-18
جنکینز، ریجارد. (1391). هویت اجتماعی. ترجمه تورج یاراحمدی. تهران: نشر شیرازه
چلبی، مسعود. (1375). جامعه شناسی نظم، تهران: نشر نی.
حیدری، حسین. (1396). بررسی تاثیر شبکه­های اجتماعی مجازی بر هویت اجتماعی (هویت ملی، قومی، ملی و جهانی). پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی. گزارش پژوهشی منتشر نشده.
حیدری، محمد. (1383)، هویت و امنیت ملی، مجموعه مقالات مبانی نظری هویت و بحران هویت، به اهتمام علی اکبر علیخانی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی.
دوران، بهزاد. (1388). هویت اجتماعی: رویکردها و نظریه‌ها. تهران: سازمان انتشارات جهاددانشگاهی
رهبرقاضی، محمودرضا؛ ایمانیان مفرد، زینب. (1396). بررسی تأثیرات شبکه‌های اجتماعی مجازی بر روی هویت ملی. دو فصلنامه قدرت نرم. دوره 7، شماره 17. پاییز و زمستان.صص 116-133.
سورین، ورنر؛ تانکارد، جیمز. (1381). «نظریه‌های ارتباطات». ترجمه علیرضا دهقان. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
شفیعی­نیا، عباس. (1394). پیامد‌های شبکه‌های اجتماعی مجازی (مطالعه موردی هویت ملی و هویت قومی کردها). فصلنامه پژوهش های سیاسی. دوره 5، شماره 2 (13 پیاپی) تابستان 1394 صفحه 63-86.
صبوری خسروشاهی، حبیب؛ آذرگون، نسرین. (1392). تأثیر شبکه های اجتماعی مجازی (فیس بوک) بر هویت اجتماعی (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی). فصلنامه مطالعات رسانه‌ای. دوره 8، شماره 2 (پیاپی 21)، تابستان 1392، صفحه 9-25.
عظیمی، لیلا؛ نامداری، مهرداد؛ پرهام، محمد. (1397). تأثیر شبکه­های اجتماعی مجازی بر هویت ملی و هویت قومی شهروندان شهرستان نورآباد دلفان. فصلمانه مطالعات جامعه شناختی شهری. دوره 8. شماره 28. پاییز. صص 65-90.
علم، محمدرضا. (1386). ریشه­های هویت ایرانی در قیام میرزا کوچک خان جنگلی، فصلنامه مطالعات ملی، سال هشتم، شماره 31، صص 118-99.
فکوهی، ناصر. (1389). شکل‌گیری هویتی و الگوهای محلی، ملی و جهانی، در کتاب همسازی و تعارض در هویت و قومیت، تهران: انتشارات آذین.
قیصری، نورالله. (1377). قومیت عرب و هویت ملی در جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال اول، پیش شماره اول، صص 83-49.
مجتهد زاده، پیروز. (1384)، دموکراسی و هویت ایرانی، اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، سال بیستم، شماره پنجم و ششم (222-221).
محمدی، شعبان؛ رضایی، احمد. (1398). بررسی جامعه­شناختی گرایش به قومیت­گرایی در آذربایجان از منظر پان­ترکیست­ها. فصلنامه توسعه اجتماعی (توسعه انسانی سابق). دوره 13. شماره 3. بهار. صفحات 56-29.
مک­کوئیل، دنیس (1382). «درآمدی بر نظریه­های ارتباط جمعی». ترجمه پرویز اجلالی. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه­ها.
مهدی­زاده، سید مهدی. (1384). مطالعه تطبیقی نظریه کاشت و دریافت در ارتباطات. تهران: سازمان صدا و سیما، مرکز تحقیقات مطالعات و سنجش برنامه‌ای.
میرمحمدی، داود. (1394). فضای مجازی و تحولات هویتی در ایران. تهران: انتشارات تمدن ایرانی.
میرمحمدی، داوود؛ ساروخانی، باقر. (1391). فضای مجازی و تحولات هویت ملی در ایران (مطالعه موردی شهر تهران). فصلنامه مطالعات ملی. زمستان. دوره  13. شماره  4 (52). صص 30-3.
نوابخش، فرزاد؛ خادم، رسول؛ آرام، هاشم. (1392). اینترنت و هویت اجتماعی. فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی ایران. بهار. دوره  5. شماره  2 (مسلسل 18).  صص 54-37.
نوری، سعید؛ حلاج­زاده، هدا؛ شنوا، معصومه. (1396). بررسی رابطه استفاده از شبکه­های اجتماعی و هویت ملی دانشجویان (مورد مطالعه: دانشگاه پیام­نور رشت). پژوهشنامه فرهنگی هرمزگان. شماره 15. بهار و تابستان. صص 31-8.
یزدخواستی، بهجت؛ عدلی پور، صمد؛ کیخائی، الهام. (1392). حوزه عمومی و گفتگو در فضای مجازی شبکه‌های اجتماعی. مطالعات فرهنگ ارتباطات، سال چهارم، شماره 21: 81-101.
 
Baruah, T. D. (2012). Effectiveness of Social Media as a tool of communication and its potential for technology enabled connections: A micro-level study. International Journal of Scientific and Research Publications2(5), 1-10.
Ellemers, N. (2002). Social identity and relative deprivation. Relative deprivation: Specification, development, and integration, 239-264.
Gerbner، G.، & Gross، L. (1976). Living with television: The violence profile. Journal of Communication، 26، 171–180.
Livingstone, S. (1998). Relationships between media and audiences: prospects for audience reception studies (pp. 237-255). Routledge.
Smith, S., & Watson, J. (2014). Virtually Me. In Poletti, A., & Rak, J. (Eds.). Identity technologies: Constructing the self online. University of Wisconsin Pres. 70-95.
Tajfel, H., & Turner, J (1979). An integrative theory of intergroup conflict. In W Austin& S.Worchel (Ed.) the social psychology of intergroup relations (pp33-47) Chicago: Nelson- Hall.