نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری/ دانشگاه تربیت مدرس

2 استاد گروه زبانشناسی/ دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

این پژوهش در چارچوب نظریه ایدئولوژی وندایک انجام شده و به دنبال امکان‌سنجی بازنمایی ایدئولوژی‌ صاحبان قدرت رسانه‌ای در چارچوب این نظریه‌ است. بررسی تطبیقی بسامد استفاده از هر یک از استراتژی‌های وندایک و تبیین آن از دیگر اهداف است. در این راستا ۶۰ متن خبری مربوط به برجام در بازه زمانی ژوئن ۲۰۱۵ تا ژانویه ۲۰۱۶ (فاصله زمانی تصویب برنامه جامع اقدام مشترک تا اجرایی شدن آن) مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش، سه رسانه آمریکایی (ABC, Washington Post, New York Times) و سه رسانه ایرانی (خبرگزاری فارس، ایسنا و ایرنا) مورد مطالعه قرار گرفته، ایدئولوژی‌های خاص به کار رفته در هر گزارش مورد بررسی قرار گرفته و با استراتژی‌های وندایک، تطبیق داده می‌شود. نتایج این پژوهش نشان می‌دهدکه رسانه‌های ایرانی و آمریکایی در پوشش و بازتاب یک موضوع واحد (برجام) رویکردی خنثی ندارند. همچنین میزان کاربست استراتژی‌های وندایک (هم در بعد خرد و هم در بعد کلان) در رسانه‌های آمریکایی نسبت به رسانه‌های ایرانی بیشتر است. علاوه بر آن، هم در رسانه‌های ایرانی و هم در رسانه‌های آمریکایی، میزان کاربست استراتژی «واژگان» نسبت به سایر استراتژی‌ها بالاتر است که دلیل این امر را می‌توان سادگی بازنمایی آن در ذهن مخاطب به لحاظ شناختی دانست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A comparative Study on Representation of Ideology in Iranian and American Media based on Van Dijk's Theory of Ideology؛ Case study on JCPOA

نویسندگان [English]

  • Azadeh Keshvardoost 1
  • Ferdows Aghagolzadeh 2

1 PhD candidate. Tarbiat Modares University (TMU)

2 Professor, Faculty of Humanities, TMU

چکیده [English]

This descriptive-analytic study has been done with librarian method based on Van Dijk’s theory of Ideology (2006) and is to due to verify representation of ideology of media powers based on Van Dijk’s theory of Ideology. A comparative study on frequency of usage of each of micro strategies introduced by Van Dijk and present a linguistics description and illustration on that, is the other goal of this study. To do so three American media (ABC, Washington Post, New York Times) and three Iranian media (ISNA,IRNA, FARS News) were selected and 10 news related to Iran nuclear issue were chosen randomly from each media in period of Jun 2015-Jan 2016. Results show that neither American nor Iranian media are neutral, reflecting news about JCPOA. Usage of Van Dijk’s strategies in micro and macro dimensions has more frequency in American media. In both Iranian and American media the strategy of lexicon has more frequency that can be explained by it’s simplicity of decoding in referee’s mind, cognitively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Van Dijk’s Theory of ideology
  • American media
  • Iranian media
  • JCPOA
-استاجی، اعظم و شیروان. (۱۳۹۳). «بررسی تاثیر دو مولفه نحوی وجهیت و تعدی در بازنمود خود و دیگری در متون مطبوعاتی». مطالعات فرهنگی و ارتباطات. دوره ۶. شماره ۱۹. صفحه ۱۰۷-۸۵.
-اکوانی، سیدحمدالله، (۱۳۹۱). «زبان و هویت در میدان رسانه ای غرب: ایران به مثابه دیگری». فصلنامه مطالعات ملی. دوره ۱۳. شماره ۳. صفحه ۵۲-۲۹.
- تخشید، محمدرضا و علوی، سید محمد علی. (۱۳۹۳). «شبکه‌های ذهن و قدرت رسانه‌ها در بازنمایی غیر واقعی برنامه هسته‌ای ایران». فصلنامه مطالعات راهبردی. دوره ۱۷. شماره ۶۶. ۱۰۲-۶۷.
- جمال‌زاده، ناصر و خواجه‌علی، محمد. (۱۳۹۵). «تبیین فرایند پیروزی انقلاب اسلامی ایران بر اساس مدل قدرت شبکه‌ای مانوئل کاستلز». پژوهشنامه انقلاب اسلامی. دوره ۶ . شماره ۱. ۱۱۸-۹۹.
-حلاج زاده بناب، حسین و دیگران (۱۳۹۷). «توصیف و تحلیل ساخت‌های ایدئولوژیک در گفتمان دادگاه خانواده، زنان خواستار طلاق بر پایه‌ی رویکرد ون‌دایک (۲۰۰۶): رویکرد زبانشناسی حقوقی». زبان پژوهی، دوره ۱۰. شماره ۲۸. صفحه ۳۰-۳.
-خان‌جان، علیرضا. (۱۳۹۲). «اثر ایدئولوژی بر ترجمه خبر: یک مطالعه موردی». مطالعات زبان و ترجمه. دوره ۴۶. شماره ۳. صفحه ۴۷-۱.
-سپهری، محمدباقر. (۱۳۹۷). «بازنمایی ایران در اخبار شبکه‌های تلویزیونی آمریکا (تحلیل گفتمان انتقادی اخبار سی‌ان‌ان و ان‌بی‌سی در ارتباط با توافق هسته‌ای ایران و کشورهای ۱+۵)». فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی.  دوره ۲۵. شماره ۳ (پیاپی ۹۵). ۲۲۰-۱۹۱.
-فرقانی، محمدمهدی و رحیمی، مهرناز. (۱۳۸۹). «تصویر ایران در مطبوعات آمریکا: تحلیل محتوای مجله های تایم و نیوزویک در دوره های هفتم و نهم ریاست جمهوری ایران». مطالعات فرهنگی و ارتباطات. دوره ۶. شماره ۱۹.صفحه ۱۳۷-۱۶. 
-فیروزیان پوراصفهانی، آیلین و آقاگلزاده، فردوس. (۱۳۹۵). «بررسی بازنمایی ایدئولوژی در متون ترجمه‌شده سیاسی انگلیسی در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی: محورهای سبک و بلاغت». مجله زبان‌شناسی و گویش‌های خراسان. دوره ۸ .شماره ۱۴. صفحه ۲۵-۱. 
-کاستلز، مانوئل.(۱۳۹۳). قدرت ارتباطات، ترجمه: حسین بصیریان جهرمی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات. 
-کسایی، غلامرضا. (۱۳۹۱). «بررسی کتاب اندیشه ۱ و ۲ از دید تحلیل گفتمان». پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.
- کوشا منصور, شمس محمدرضا. (۱۳۸۴). «مساله انرژی هسته‌ای ایران در خبرهای بریتانیا، بررسی نقادانه خبرها». زبان‌شناسی کاربردی. دوره ۸. شماره ۲. صفحه۱۴۱-۱۰۷
 
-Al Maghlout,S. .(2017). A Critical Discourse Analysis of Social Change in Women- related Posts on Saudi English- Language Blogs Posted between 2009and 2012, Lancaster University
-Barnard, M. (2010). Media Discourse and the “Truth” of Gender, Culture and Violence. University of Sydney. 
-Damasio, A R. (2000), The Feeling of What Happens: Body, Emotion and the Making of Consciousness, Vintage.
-Khanjan, A., Amouzandeh, M., Eslami, A  and Tavangar,M. (2013). “Ideological aspects of translating news: Headlines from English to Persian”. Erudit. 58 (1), 87-102.
-Kieschnick, Hannah. (2011). Facebook and the Network Society- Applying Manuel Castells. Syddansk University. 
-Van Dijk, T.A., &Kintsch, W., (1983). Strategies of Discourse Comprehension. New York and London: academic press.
-Van Dijk, T.A., (1988) a. News as Discourse. Hillsdale, NJ: Erlbaum. 
-Van Dijk, T.A.,( 2006). ‘Ideology and Discourse analysis’. Journal of political Ideologies, June 2006: 112, 115 -114.