نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران

2 دانشیار گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران

3 پژوهشگر دکتری معماری دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

چکیده

مکان صرفا نقطه‏ای خاص بر سطح زمین نیست، موقعیتی است که ارزش‏های انسانی و تصاویر ذهنی در بستر آن شکل می‏گیرند. امروزه رشد میزان استفاده از فضای مجازی و انتقال کنش‏های انسانی و تعاملات اجتماعی از جهان عینی به مجازی نمایانگر گسترش هرچه بیشتر گذران زمان افراد در جهان مجازی است. این پژوهش مقایسه‏ای بین مکان عینی و مجازیاست و به دنبال آن است که قابلیت تبدیل شدن فضای مجازی به مکان و وجود حس مکان در آن را بررسی نماید. در این راستا پس از پرداختن به مفهوم مکان، پدیده فضای مجازی و امکان تبدیل آن به مکان مجازی بررسی شده و روند ادراک مکان و مطابقت آن با مکان مجازی مورد توجه قرار  گرفته است ؛ پدیده حس مکان، سطوح آن و سپس امکان تجربه حس مکان و سطوح آن در جهان مجازی مطالعه شده و در نهایت پس از بررسی عوامل تشکیل دهنده حس مکان، به مقایسه‏ای تطبیقی بین حس مکان عینی و مجازی پرداخته است. و نتیجه  نهایی اینکه، گرچه فضای مجازی قابلیت تبدیل شدن به مکان را داراست، اما حس مکان به طور کامل در آن تجربه نخواهد شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparative Comparison of Sense of Place in Real and Virtual Places

نویسندگان [English]

  • Ali Sharghi 1
  • jamaledin mahdinejad 2
  • Rahil Nadoomi 3

1 Assistant Professor, Department of Architecture, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Rajaee University, Tehran, Iran

2 Associate Professor, Department of Architecture, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Rajaee University, Tehran, Iran

3 Doctor of Architectural Research, Shahid Rajaee Teacher Training University

چکیده [English]

Place is not essentially a specific point on the Earth, it is a position in which human values and mental images form. Nowadays, increasing usage of virtual space and transforming human actions and social interactions from real world to virtual one show the increase of time spent in cybernetic world. This study compares the concept of physical and virtual places. It also aims to investigate capability of the conversion of virtual space to virtual place and the possibility of existing sense of place in it. In this regard, after addressing the concepts of place, virtual space and the possibility of transforming cyberspace to cyberplace, perception of place and it’s compatibility with virtual place is reviewed. Succeeding, the phenomenon of sense of place, its levels and then the probability of experiencing them in virtual world is studied. Lastly, after perusal of sense of place components, the comparative comparison between real and virtual sense of place will be cited. Finally, it is concluded that although virtual spaces have the capability of becoming a place, the sense of place cannot be experienced completely in it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sense of Place
  • Perception of Sense of Place
  • Real Place
  • Virtual Place
- امیدبخش، محمود و امین حشمتی (1387). «تعامل اجتماعی در جوامع مجازی»، نشریه ادبیات و زبان‏ها، شماره 252، صفحات 47-40.
- براتی، ناصر و وحید شکری (1390). «عرصه جمعی نوظهور»، نشریه منظر، دوره 3، شماره 17، صفحات 95-93.
- بل، سایمون (1394). منظر: الگو، ادراک و فرآیند، ترجمه بهناز امین‏زاده، چاپ چهارم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- پرتوی، پروین (1392). پدیدارشناسی مکان، چاپ دوم، تهران: فرهنگستان هنر.
- رضازاده، راضیه و بهاره حیدری (1389). «فرآیند طراحی مکان به هویت»، فصلنامه آبادی، سال بیستم، شماره 69، صفحات 89-80.
- شاهچراغی، آزاده و علیرضا بندرآباد (1394). محاط در محیط: کاربرد روان‏شناسی محیطی در معماری و شهرسازی، چاپ اول، تهران: نشر جهاد دانشگاهی.
- صدوقی، مرادعلی (1382). تکنولوژی اطلاعاتی و حاکمیت ملی، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
- فلاحت، محمد‏صادق (1385). «مفهوم حس مکان و عوامل شکل‏دهنده آن»، فصلنامه هنرهای زیبا، شماره 26، صفحات 66-57.
- فنایی اشکوری، محمد (1384). «سهروردی و مسئله معرفت»، نشریه معرفت‏شناسی، سال سوم، شماره 9.
- کریمی پاشاکی، سجاد و زهرا پیشگاهی‏فرد (1393). «چشم‏انداز جغرافیایی در تحلیل کارکرد فضای سایبر»، فصلنامه فضای جغرافیایی، سال چهارم، شماره 47، صفحات 256-233.
- کلالی، پریسا و آتوسا مدیری (1391). «تبیین نقش مولفه معنا در فرآیند شکل‏گیری حس مکان»، فصلنامه هنرهای زیبا، دوره 17، شماره 2، صفحات 71-43.
- ماتلاک، جان (1380). آشنایی با طراحی محیط و منظر، ترجمه حوزه معاونت خدمات شهری سازمان پارک‏ها و فضای سبز شهر تهران، چاپ اول، تهران: سازمان پارک‏ها و فضای سبز شهر تهران.
- محمودی، عبدالله (1384). «بازنگری اهمیت ایوان در خانه‏های سنتی»، فصلنامه هنرهای زیبا، شماره 22، صفحات 62-53.
- نصری، قدیر (1390). مبانی هویت ایرانی، چاپ دوم، تهران: موسسه مطالعات ملی تمدن ایرانی.
- Arora, Vipin and Deepak Khazanchi (2014). »Towards Developing a Measure for Sense of Virtual Place«, Twentieth Americas Conference on Information Systems: Savannah.
- Bille, Mikkel and Tm Flohr Sorensen (2016). Elements of Architecture, Assembling Archeology, Atmosphere and the Performance of Building Spaces, New York: Routeledge.
- Brosch, Tobias, Scherer, Klaus R., Grandjean, Didier and David Sander (2013). »The Impact of Emotion on Perception, Attention, Memory, and Decision-making«, Swiss Medical Weekly, 143, w13786.
- Canter, David (1977). The Psychology of Place, London: Architectural Press.
- Castello, Lineu (2016). Rethinking the Meaning of Place, Conceiving Place in Architecture-Urbanism, translated by Nick Rands, First Published 2010 by Ashgate Publishing, New York: Routledge.
- Falconer, Liz (2017). »Experiencing Sense of Place in Virtual and Physical Avebury«, Pers Ubiquit Comput, No. 21, Pages 977-988.
- Gussow, Alan (1972). A Sense of Place: The Artist and the American Land, 1st Edition, Washington D.C.: Island Press.
- Gustafson, per (2001). »Meaning of Place: Everyday Experience and Theoretical Conceptualization«, Journal of Environmental Psychology, Volume 21, Pages 5-16.
- Guyot, Sylvain and Cecil Seethal (2007). »Identity of Place, Places of Identities, Chang of Place Names in Post-Apartheid South Africa«, The South African Geographical Journal, Volume89, Issue1, Pages 55-63.
- Hidalgo, M. Carmen and Bernardo Hernandez (2001). »Place Attachment: Conceptual and Empirical Questions«, Journal of Environmental Psychology, Volume 21, Issue 3, Pages 273-281.
- Jiven, Gunila and Peter Larkham (2003). »Sense of Place, Authentict and Character: A Commentary«, Journal of Urban Design, Volume8, Issu1, Pages 67-81.
- Lewicka, Maria (2011). »Place Attachment: How Far Have We Come in the Last 40 Years?«, Journal of Environmental Psychology, Volume 31, Pages 207-230.