نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

استادیار مرکز اسناد فرهنگی آسیا، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی،

چکیده

همواره استفاده از منابع اطلاعاتی و آثار علمی، هنری و فرهنگی در فضاهای مجازی و رعایت مسائل حق مولف درگیر با آنها چالش­برانگیز بوده است. در این میان هم باید صاحبان محتوای دیجیتالی را راضی نگه داشت و هم متقاضیان آنها را در بهره­گیری مناسب از منابع منتفع ساخت. در میان انواع رسانه­ها و وب­سایت­های حاوی منابع و آثار مشمول قوانین حق مولف،‌ شاید کتابخانه­های دیجیتال بیشترین چالش را داشته باشند، چراکه هم حاوی منابع فراوانی هستند که قوانین حق مولف را در پیش روی خود دارند و هم مشتریانی که انتظار دارند بهترین منابع را در راستای رفع نیازهای اطلاعاتی آنها در اختیارشان قرار دهند. لذا راهکارهایی که این کتابخانه­ها برای مواجهه با این چالش در پیش می­گیرند می تواند مناسب برای سایر موراد و موسسات ارائه دهنده محتوای دیجیتال باشد. در این مقاله به روش مروری ابتدا به مطالعه و بررسی موضوع حق مولف در فضای مجازی و مسائل مربوط به آن پرداخته شده و سپس روش­ها و راهکارهای ممکن برای حمایت از حقوق مؤلف برای  منابع دیجیتالی که کتابخانه­های دیجیتال و سایر مراکز مشابه می­توانند از آنها بهره گیرند مورد اشاره قرار گرفته­اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Copyright in the cyberspace with emphasis on digital libraries

نویسنده [English]

  • hamidreza radfar

Assistant Professor of Asian Center for Cultural Documents, Humanities and Cultural Studies Institute,

چکیده [English]

There is a continuous challenge in use of information resources and scientific, art and cultural works and their copyright problems. To encounter  this challenge need to satisfy both of the copy right owners of digital contents  and the users who wants these contents.  Between medias and websites that contain digital contents under copyright laws, digital libraries maybe have more hardship about this problem; because they have numerous digital contents and resources and also have to response their users that expect receive the best resources to satisfy their information needs. Therefore the solutions that digital library use to encounter this challenge is useful for other cases that present digital content. In this article after reviewed  about the subject of copy right and the problems about it and digital libraries, tried  to present solutions for protection the copyright of  digital contents  that can used by digital libraries and another similar cases.

کلیدواژه‌ها [English]

  • copy right
  • virtual space
  • digital libraries
  • digital content
حکمت نیا، محمود (1386). "مبانی مالکیت فکری". تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
رضایی شریف‌آبادی، سعید (1376). "مالکیت معنوی در عصرالکترونیک". فصلنامه کتاب، دوره هشتم، 3 (پاییز)، ص 25-18.
علیپور حافظی،مهدی(1388)."ساختارکتابخانه دیجیتال". اطلاع شناسی، سال6،(شماره 23):119-142
کمپر، کورت (1383). "مبانی حقوق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط به آن"در سخنرانی­ها و مقالات همایش ملی برای حقوق مالکیت ادبی و هنری (با همکاری سازمان جهانی مالکیت فکری). تهران: دانشگاه تهران، خانه کتاب: 25-53
مطلبی، داریوش(1387)."حق مولف در دنیای دیجیتال"،‌کتاب ماه کلیات،‌اطلاعات، ‌ارتباطات و دانش شناسی،‌ شماره 135:‌ 34-43
مطلبی، داریوش(1386)."حق مؤلف در دنیای دیجیتال". فصلنامه کتاب، دوره 18، شماره2: 137-164.
 
"A digital strategy for the library of congress" (2000). Washington: National academic press.
Brown, Kincaid C. (2008). "Tactics and terms in the negotiation of electronic resource licenses". in electronic resource management in libraries: research and practice. hershey, Newyork: information science reference.
Favale, Marcella(2012)." The Right of Access in Digital Copyright: Rightof the Owner or Right of the User?".The Journal of World Intellectual Property,15 (1): 1–25
Frankel, Susy(2010),"Digital copyright and culture". The journal of art management, law, and society, 40(2): 140-156.
GalyaniMoghadam, Golnessa (2010). "Preserving digital resources' issues and concerns from a view of librarians". Collection building, 29(2): 65-69.
"Handbook for digital projects: a management tool for preservation and access" (2000). Massachusetts: Northeast document conservation center.
Horava, Tony (2005)"Access policies and licensing issues in research library".Collection building, vol 24(1): 9-11.
Mahesh, g; Mittal, Rekha(2009)."Digital content creation and copyright issues". Electronic library, 27(4): 676-683.
Massis, Bruce , (2014),"The digital librarian", New Library World, 115( 9/10): 496 – 499
Pedley, Paul (2007)."Digital copyright". London: facet publishing.
Pettijohn, Patricia; Neville, Tina(2003)."Collection development for virtual libraries" in Building a virtual library, Hershey: information sciences publishing:20-36.
Soules, Aline, Ferullo, donna L. (2008)."Copy right implications for electronic resources". In electronic resource management in libraries: research and practice. hershey, New-York: information science reference.
Tsolis, Diitrios(2011)." Copyright and IPR management for cultural heritage digital content in peer-to-peer networks". Journal of Cultural Heritage, 12:466-475
Upshall, Michael (2009). "Content licensing: buying and selling digital resources". Oxford: Chandos publishing.
Wu, hoon-chueh et al (2010) "College students' misunderstandings about copy right laws for digital library resources". The electronic library, 28(2):197-209