نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم ارتباطات، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

2 دانشیار گروه جامعه‌شناسی، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی «ره»

چکیده

اسلام­هراسی طبق مصطلح رایج، ایجاد هراس و نفرت برنامه­ریزی­شده از اسلام و مظاهر اسلامی و در نتیجه روا شمردن گونه­های مختلف تبعیض، خشونت و اعمال محرومیت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و ارتباطی علیه مسلمانان و نهادها و سازمان­های ذی­ربط است. رسانه­های جمعی به­ویژه مطبوعات، شبکه­های رادیو- تلویزیونی و فیلم­های سینمایی همواره از ابزارهای مهم و از جهاتی بی­بدیل برای پیشبرد این سیاست نژادپرستانه و استعماری بوده­اند. از­این­رو، بررسی نقش و تأثیر وسایل ارتباط جمعی در اسلام­هراسی، طی دهه­های اخیر، به یکی از پروژه­های پر­طرفدار در مطالعات اجتماعی تبدیل شده است. در همین راستا، هدف مطالعه پیش­رو عبارت است از: واکاوی نقش رسانه­ها در بازخوانی و برجسته­سازی تنش­های تاریخی و تعاملات واگرا میان دو حوزه تمدنی اسلام و غرب، برخورد انتقادی و سخریه­آمیز با باورها، ارزش­ها، شعائر و احکام اسلام، انتساب ظالمانه اعمال تروریستی برخی گروه­های افراطی به اسلام، ترغیب دولت­های غربی به اتخاذ و اعمال سیاست­های خشن علیه گروه­ها و جوامع اسلامی و در یک کلام، ایجاد هراس و نفرت از هر آنچه رنگ و برچسب اسلامی دارد. روش این پژوهش در مقام گردآوری و گزینش اطلاعات؛ اسنادی و کتابخانه­ای و در مقام تحلیل و بررسی مضامین؛ توصیفی، تبیینی (علت­یابی) و تفسیری (معناکاوی) است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Crucial Importance and Role of Media in Contemporary Islamophobia

نویسندگان [English]

  • Abbas Isazadeh 1
  • Seyed Hossein Sharafoddin 2

1 M.A. in Media Management, College of Farabi, University of Tehran

2 Associate Professor of Sociology, Imam Khomeini Education and Research Institute

چکیده [English]

Islamophobia (or more precisely ‘unfounded fear, prejudice and discrimination towards Islam and Muslims’) through social, economic and political deprivation has harmful effects on Muslims’ everyday lives. Media are the most prominent tools to reach this goal. Some analysts even believe that “western media” are the primary sources of Islamophobia. So this is so prominent to analyze the role of media in relations full of hatred and contempt between these two great civilizations (Islam and West). In the introduction of this article, we’ll refer to the impact of media on public opinion, media from postmodern perspective and media’s dependency on politics and ideology. After that, two important theoretical frameworks (representation and frame), different constraints of news organizations which contribute to skewed and distorted news, and lastly the main problem of this research i.e. “The role of media in contemporary Islamophobia” will be discussed

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamophobia
  • Islam and West
  • Western Media
  • Frame
  • Representation
افخمی، حسینعلی و محمد نیک‌ملکی. 1388. «اسلام­هراسی در اروپا؛ بررسی موردی فیلم "فتنه"». رسانه 20(3): 87-114.
بیچرانلو، عبدالله. 1391. بازنمایی ایران و اسلام در هالیوود. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
پیرنجم‌الدین، حسین، سیدمحمد مرندی و محمدرضا عادلی. 1389. «گفتمان شرق­شناسانه در بازنمایی­های رسانه­ای غرب از ایران». تحقیقات فرهنگی ایران 3(2): 83-100.
توسلی‌ رکن‌آبادی، مجید. 1388. «شرق­شناسی هگلی و سیاست رسانه­ای مبتنی بر اسلام­هراسی». رسانه 20(3): 60-70.
جعفری­نژاد، مسعود و محمدرضا قائدی. (1392). «عملیات روانی هالیوود در گسترش موج اسلام­هراسی». مطالعات عملیات روانی 10(3): 113-134.
حسینی­فائق، محمدمهدی. 1391. تأملی بر ابعاد اسلام­هراسی در بریتانیا پس از یازده سپتامبر. تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
خسروی، علیرضا. 1384. «ادوارد ودیع سعید در یک نگاه». راهبرد 37(3): 341-353.
سعید، ادوارد. 1377. پوشش خبری اسلام در غرب. ترجمه عبدالرحیم گواهی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
سعید، ادوارد. 1382. شرق­شناسی. ترجمه عبدالرحیم گواهی. چاپ سوم. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
شرف‌الدین، سیدحسین و سیدمهدی گنجیانی. 1392. «هالیوود و توطئه اسلام­هراسی با شگرد نفوذ در ناخود­آگاه». معرفت فرهنگی اجتماعی 4(4): 99-125.
عالم، عبدالرحمن و فرامرز میرزا‌زاده. 1389. «روشنفکری و تعهد: مروری بر آثار و افکار ادوارد سعید». سیاست 40(1): 159-176.
قزلسلفی، محمدتقی و سیده آمنه میرخوشخو. 1389. «اسلام رسانه­ای؛ رویکرد رسانه­ها با اسلام در چارچوب نظریه پسااستعماری ادوارد سعید». رسانه 21(2): 5-20.
کین، جان. 1383. رسانه­ها و دموکراسی. ترجمه نازنین شاه رکنی. تهران: طرح نو.
مجیدی، حسن. 1388. «گفتمان اسلام­هراسی در امریکا؛ مطالعه موردی فاکس­نیوز». رسانه 20(3): 71-86.
مجیدی، محمدرضا و محمدمهدی صادقی. 1393. اسلام­هراسی غربی. تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
معتمدنژاد، کاظم و سیدمحمد مهدی‌زاده‌. 1385. «بازنمایی ایران در مطبوعات غرب: تحلیل انتقادی گفتمان "نیویورک­تایمز"، "گاردین"، "لوموند" و "دی­ولت"». علوم اجتماعی - دانشگاه علامه طباطبائی 36(4): 1-36.
مهدی‌زاده، سیدمحمد. 1380. «تصویرسازی منفی رسانه­های غرب از جهان اسلام و ملل شرق؛ خود و دیگری در متون و رسانه­های غرب». رسانه 12(3): 10-21.
مهدی‌زاده، سیدمحمد. 13۸۹. نظریه­های رسانه: اندیشه­های رایج و دیدگاه­های انتقادی. تهران: همشهری.
 
ahmad, Fauzia. 2006. "British Muslim Perceptions and Opinions on News Coverage of September 11." Journal of Ethnic and Migration Studies 32(6): 961-982.
Allen, Chris. 2001. "Islamophobia in the Media since September 11th." Exploring Islamophobia: Deepening our Understanding of Islam and Muslims. University of Westminster 29.
Allen, Chris. 2004. "Justifying Islamophobia: a post-9/11 Consideration of the European Union and British Contexts." American Journal of Islamic Social Sciences 21(3): 1-25.
Allen, Chris. 2012. A Review of the Evidence Relating to the Representation of Muslims and Islam in the British Media. Birmingham, AL: Institute of Applied Social Studies. Retrieved April 20: 2016.
Bleich, Erik, Hannah Stonebraker, Hasher Nisar, and Rana Abdelhamid. 2015. "Media Portrayals of Minorities: Muslims in British Newspaper Headlines, 2001–2012." Journal of Ethnic and Migration Studies 41(6): 942-962.
Bowe, Brian J, and Taj W Makki. 2016. "Muslim Neighbors or an Islamic Threat? A Constructionist Framing Analysis of Newspaper Coverage of Mosque Controversies." Media, Culture and Society 38(4): 540-558.
Entman, Robert M. 1993. "Framing: Toward Clarification of a Fractured Paradigm." Journal of Communication 43(4): 51-58.
Frost, Diane. 2008. "Islamophobia: Examining Causal Links Between the Media and “Race Hate” from “Below”." International Journal of Sociology and Social Policy 28(11/12): 564-578.
Herman, Edward, and Noam Chomsky. 2010. Manufacturing Consent: The Political Economy of the Mass Media. Random House.
Housee, Shirin. 2012. "What’s the Point? Anti-Racism and Students’ Voices against Islamophobia." Race Ethnicity and Education 15(1): 101-120.
Hussain, Yasmin, and Paul Bagguley. 2012. "Securitized Citizens: Islamophobia, Racism and the 7/7 London Bombings." The Sociological Review 60(4) :715-734.
Ibrahim, Dina. 2010. "The Framing of Islam on Network News Following the September 11th Attacks." International Communication Gazette 72(1): 111-125.
Kaplan, Jeffrey. 2006. "Islamophobia in America?: September 11 and Islamophobic Hate Crime." Terrorism and Political Violence 18(1): 1-33.
Klug, Brian. 2014. "The Limits of Analogy: Comparing Islamophobia and Antisemitism." Patterns of Prejudice 48(5): 442-459.
Malcolm, Dominic, Alan Bairner, and Graham Curry. 2010. "“Woolmergate”: Cricket and the Representation of Islam and Muslims in the British Press." Journal of Sport and Social Issues 34(2): 215-235.
Meer, Nasar, and Tehseen Noorani. 2008. "A Sociological Comparison of Anti‐Semitism and Anti‐Muslim Sentiment in Britain." The Sociological Review 56(2): 195-219.
Ogan, Christine, Lars Willnat, Rosemary Pennington, and Manaf Bashir. 2014. "The Rise of Anti-Muslim Prejudice: Media and Islamophobia in Europe and the United States." International Communication Gazette 76(1): 27-46.
Papacharissi, Zizi, and Maria de Fatima Oliveira. 2008. "News Frames Terrorism: A Comparative Analysis of Frames Employed in Terrorism Coverage in US and UK Newspapers." The International Journal of Press/Politics 13(1): 52-74.
Powell, Kimberly. 2011. "Framing Islam: An Analysis of US Media Coverage of Terrorism since 9/11." Communication Studies 62(1): 90-112.
Saeed, Amir. 2007. "Media, Racism and Islamophobia: The Representation of Islam and Muslims in the Media." Sociology Compass 1(2): 443-462.
Scheufele, Dietram. 1999. "Framing as a Theory of Media Effects." Journal of Communication 49(1), 103-123.
Smith, Christopher. 2013. "Anti-Islamic Sentiment and Media Framing during the 9/11 Decade." Journal of Religion and Society 15: 1-15.
Zaal, Mayida. 2012. "Islamophobia in Classrooms, Media, and Politics." Journal of Adolescent and Adult Literacy 55(6): 555-558.