نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشیار گروه پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس

3 استادیار گروه سینما، دانشکده سینما، دانشگاه هنر، تهران

چکیده

اﻳﻦﻧﻮﺷﺘﺎر ﺑﺮ­ساخته شدن سینمای دفاع مقدس را واکاوی کرده و مولفه­های کلیدی این سینما راﺟﺴﺘﺠﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ.پرسش اصلی پژوهش این است که «آیا می­توان به وجود ساختاری خاص به عنوان مشخصه اصلی فیلم­های تولید شده تحت عنوان دفاع مقدس قائل بود؟». فرضیهء پژوهش  بر این مبناست که در سینمای جنگ تحمیلی ایران، فیلم­های موسوم به دفاع­ مقدس واجد مؤلفه­های ساختارپذیر است. هدف این پژوهش تمرکز بر تولیدات سینمای داستانی مرتبط با مضمون جنگ ایران و عراق در دوره­های مختلف تاریخی و کاوش ویژگی­هایی است که بتواند به عنوان ساختاری خاص (نه صرفاٌ مبتنی بر شباهت­ها)، به این فیلم­ها وحدت ببخشد. روش تحقیق به شیوه توصیفی-تحلیلی و تاریخی و به دو شیوه کتابخانه­ای و میدانی است و در خوانش فیلم­ها به عنوان روشی کیفی، تحلیل متنی به کار گرفته می­شود. پس از بررسی فیلم­ها، اقتیاس از رویکرد ساختارگرایانۀ ویل رایت در مطالعه وسترن و آرای پژوهشگران در مورد سینمای جنگ ایران، مقاله به تدوین یک نظریه ساختارگرا در مورد مؤلفه­های سینمای دفاع مقدس دست می­یابد، همانند اصول بنیادین ساختارگرایی، مقاله ساختار سینمای مزبور را توضیح می­دهد و سپس معناشناسی می­کندو این امر را در مورد دو فیلم مهاجر (دهه 60)لیلی با من است (دهه 70) نشان می­دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Structuralist Explanation of the Sacred Defense Cinema: Case Study: ‘The Immigrant’ and ‘Leyli is With Me’

نویسندگان [English]

  • Maryam Sadat Naghibi 1
  • Ali Asghar Fahimifar 2
  • Shahab Esfandiari 3

1 Master of Arts Research, Faculty of Arts and Architecture, Tarbiat Modares University

2 Associate Professor of Art Research department, Faculty of Arts and Architecture, Tarbiat Modares University

3 Assistant Professor of Cinema Department, faculty of Cinema, Art University, Tehran

چکیده [English]

This study examines the emergence of Iranian War Cinema and explores its key components. The main question of the research is if Sacred Defense films constituted a structure or not. The hypothesis of the research suggests that these movies go beyond sharing common thematic and narrative features, but they constitute a textual formation. The aim of this study is to concentrate on the Iranian fiction war movies in order to show and analyze some features which can help us to search structural concepts in these movies. The research method would be a descriptive-analysis method. To analyze the films, as a qualitative method, the methodology of this research would be textual analysis. The theoretical framework is structural approach. Through a critical and objective analysis of the films and reviewing the valid readings about the governmental discourse, the results show that Sacred Defense films have either a ritual or an ideological function and then constitute a structure.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Structuralism
  • Iranian War Cinema
  • Sacred Defense Cinema
  • The Immigrant (1990)
  • Leyli Is with Me (1996)
-                    ابکسیس، مایکل (1393). «زبان و نمادهای جنگ در فیلم­های ابراهیم حاتمی­کیا». ترجمۀ محمد معماریان، در محمد خزاعی. سینمای دفاع مقدس؛ نگاهی از برون. گردآوری. تهران: نشر ساقی. صص 104-87.
-                    اسفندیاری، شهاب (1393). سینمای ملی و جهانی شدن. ترجمۀ مسعود اوحدی. تهران: سروش.
-                    اکبریان، رضا (1386). حکمت متعالیه و تفکر فلسفی معاصر. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
-                    پوده و زنوزی، رضا و بهمن (1393). «زیبایی شناسی، تکنیک­ها و فناوری رزم در فیلم­های جنگی داستانی ایران: یک دورنمای تاریخی». ترجمۀ محمد معماریان، در محمد خزاعی. سینمای دفاع مقدس؛ نگاهی از برون. گردآوری. تهران: نشر ساقی. صص 138-105.
-                    ثمینی، نغمه (1373). «وصله­های رومانتیک (زن و خانواده)». در مسعود فراستی. 1379، جنگ برای صلح: مروری بر سینمای دفاع مقدس جلد دوم گزیده مقالات. تهران: انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس. صص 216-203.
-                    خمینی، روح الله (1370). صحیفه نور: مجموعه رهنمودهای حضرت امام خمینی (قدس سره الشریف). جلد 2. تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
-                    خمینی، روح الله (1370). صحیفه نور: مجموعه رهنمودهای حضرت امام خمینی (قدس سره الشریف). جلد 13. تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
-                    خمینی، روح الله (1370). صحیفه نور: مجموعه رهنمودهای حضرت امام خمینی (قدس سره الشریف). جلد 21. تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
-                    خوشخو، آرش (1373). «تولد یک ژانر در سینمای ایران». در مسعود فراستی. 1379، جنگ برای صلح: مروری بر سینمای دفاع مقدس جلد دوم گزیده مقالات. تهران: انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس. صص 60-53.
-                    درودیان، محمد (1385). سیری در جنگ ایران و عراق، جلد ششم. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
-                    رحمتی، محمد مهدی و مهدی سلطانی (1383). «تحلیل جامعه شناسانه مناسبات جنسیتی در سینمای ایران». فصلنامه زن در توسعه و سیاست. ش 10. صص 40-7.
-                    زهرانی، مصطفی (1393). جنگ ایران و عراق و نظریه جنگ عادلانه. تهران: صفحه جدید.
-                    صدر، حمیدرضا (1371). «اما جنگ چیز دیگری بود».در مسعود فراستی. 1379، جنگ برای صلح: مروری بر سینمای دفاع مقدس. جلد دوم گزیده مقالات. تهران: انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس. صص 110-97.
-                    صدر، حمیدرضا (1381). درآمدی بر تاریخ سیاسی سینمای ایران. تهران: نشر نی.
-                    فراستی، مسعود (1379). (به کوشش) جنگ برای صلح: مروری بر سینمای دفاع مقدس. جلد اول. گزیده نقدها. تهران: انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس.
-                    فیرحی، داود (1387). «ﻣﻔﻬﻮم ﺟﻨﮓ و اﺧﻼق ﻧﻈﺎﻣﻲ در اﺳﻼم ﺷﻴﻌﻲ». فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی. دوره 38. صص 159-131.
-                    قانون­پرور، محمدرضا (1393).«فیلم­های جنگی ایرانی: سرگرمی و تبلیغات». ترجمۀ محمد معماریان، در محمد خزاعی. سینمای دفاع مقدس؛ نگاهی از برون. گردآوری. تهران: نشر ساقی. صص 146-139.
-                    قرآن. ترجمۀ مهدی الهی قمشه­ای. تهران: بنیاد نشر قرآن.
-                    کی منش، عباس (1391). «مرگ پیش از مرگ». فصلنامه تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادب فارسی. ش 13. ش 1. صص 64-45.
-                    صدر، حمیدرضا (1371). «اما جنگ چیز دیگری بود».در مسعود فراستی. 1379، جنگ برای صلح: مروری بر سینمای دفاع مقدس. جلد دوم گزیده مقالات. تهران: انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس. صص 110-97.
-                    مراد پیری و شربتی، هادی و مجتبی (1392). آشنایی با علوم و معارف دفاع مقدس. تهران: سمت.
-                    مستغاثی، سعید (1380). «تحول ژانر در سینمای پس از انقلاب». فصلنامه فارابی. ش 42 و 43. صص 90-49.
-                    ورزی، رکسانا (1393). «تیراندازی سربازان و تصویرسازی فیلم­سازان: سینمای دفاع مقدس». ترجمۀ محمد معماریان، در محمد خزاعی. سینمای دفاع مقدس؛ نگاهی از برون. گردآوری. تهران: نشر ساقی. صص 86-33.
-                    هیوارد، سوزان (1381). مفاهیم کلیدی در مطالعات سینمایی. ترجمۀ فتاح محمدی. زنجان: نشر هزاره سوم.
-                     Altman, Rick (1984). A semantic/syntactic approach to film genre. Cinema Journal, pp.6-18.
-                     Basinger, Jeanine (2003). The World War II combat film: Anatomy of a genre. Wesleyan University Press.
-                     Curtin, Patricia A (1995). Textual Analysis in Mass Communication Studies: Theory and Methodology. 78th Annual meeting of the association for education and mass communication (pp. 1-32). Washington DC: University of Georgia.
-                     Naficy, Hamid (2012). A Social History of Iranian Cinema, Volume 4: The Globalizing Era, 1984–2010 (Vol. 4). Durham: Duke University Press.
-                     Hartley, John (2004). Communication, cultural and media studies: The key concepts. London: Routledge.
-                     Harvey, Lee (1990). Critical social research. London: Unwin Hyman. Vancouver
-                     LaRocca, David (2014). The Philosophy of War Films. University Press of Kentucky.
-                     M. Gieling, Saskia. IRAQ vii. IRAN-IRAQ WAR.Encyclopaedia Iranica, Online Edition, December 15, 2006, available at http://www.iranicaonline.org/articles/iraq-vii-iran-iraq-war[20 December 2015].
-                     Schatz, Thomas (1995). The structural influence: New directions in film genre study. Film genre reader III, 2003. Austin: University of Texas Press.
-                     Stam, Robert (2000). Film theory: an introduction.
-                     Wright, Will (1977). Six guns and society: A structural study of the western. Oakland: Univ of California Press.
-                     http://www.anthropology.ir/node/21990[Date of Visit: January 20, 2016].