نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد جمعیت شناسی از دانشگاه علامه طباطبایی.

2 دکتری جامعه شناسی فرهنگی از دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

تحقیق حاضر، به بررسی رابطۀ نوع دینداری و میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی دانشجویان شهر قم، می‌پردازد. برای سنجش نوع دینداری از ترکیب نظریات انواع دینداری، بهره بردیم و در نهایت هفت نوع دینداری (عامیانه، شریعتمدارانه، رسمی حکومتی، متجددانه، سکولار،لائیک و ترکیبی) مناسب جامعة آماری، برگزیده شد.نظریه‌هایی که از آنها متغیر‌های مستقل این تحقیق استخراج شدند، عبارتند از: نظریة سکولار زدایی پیتر برگرو نظریه‌ کاشت گربنر. در این تحقیق، از روش پیمایش استفاده گردید. جامعه‌آماری تحقیق دانشجویان دانشگاه‌های شهر قم می‌باشد که در سال تحصیلی ١٣٩٠ـ ١٣٨٩ در دانشگاه‌های استان قم مشغول به تحصیل بودند. حجم نمونه ٣٥٤ نفر بوده و از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای استفاده شد.یافته های تحقیق بیانگر آن است که میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی داخلی با نوع دینداری افراد ارتباط داشته است و افرادی که دین عامیانه داشته‌اند از این وسایل، بیشتر استفاده می‌کردند. همچنین میزان استفاده از وسایل‌‌ارتباط جمعی خارجی نیز با نوع دینداریافراد ارتباط داشته است. به گونه‌ای که میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی خارجی، در دینداری عامیانه، نسبت به انواع دیگر دینداری، کمتر بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Relationship between Students’ Religiosity and Their Mass Media Use (Case Study: Students ofthe Universities of Qom)

نویسندگان [English]

  • seyede hakime hashemi 1
  • saeid zare 2

1 MA in Demography, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran

2 PhD in Cultural Sociology, Allameh Tabataba’i University,Tehran, Iran

چکیده [English]

The present paper studies the relationship between the type of religiosity and the rate of mass media use among the university students of the Qom city. A combination of theories on different types of religiosity is employed to assess the type of religiosityfrom which seven types ofreligiosity appropriate for the statistical populationare eventually selected(namely popular, Sharia-based (i.e. based on the Divine law), official-governmental, modern, secular, laic, and mixed). The theories, from which independent variables in this study are derived, include Peter Berger's DesecularizationTheory andGerbner's Cultivation Theory. The survey method isemployed in this study, and the students of the universities in the Qom city enrolled in the2010-2011 (1389-1390 SH) academic year constitute the statistical population. The quota sampling method usedin the study yields a sample of size 354. Research findings indicate that the usage rate of domestic mass media means is related to individuals’ religiosity type where people with popular religiosity usedomestic mass media the most. Similarly, there is also a relation betweenthe usage rate of foreign mass media and individuals’ religiosity type in a way that the usage rate of foreign mass media is the lowest in popular religiosity

کلیدواژه‌ها [English]

  • types of religiosity
  • desecularization
  • mass media
  • university students of Qom
باهنر، ناصر و طاهره جعفری کیذقان (١٣٨٩)،«تلویزیون و تأثیرات کاشتی آن بر هویت فرهنگی ایرانیان»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، شماره ٤.
برگر، پیتر، ال. و توماس لاکمن (١٣٧٥)، ساخت اجتماعی واقعیت، ترجمة‌ فریبرز مجیدی، تهران:شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
برگر، پیتر، ال. و دیگران (١٣٨١)، ذهن بی‌خانمان؛ نوسازی و آگاهی، ترجمة‌ محمد ساوجی، تهران: نشر نی.
برینر، برت (١٣٧٥)، «سکولاریسم و دین»، نامة فرهنگ، سال ششم، شماره ٢.
توسلی، غلامعباس (١٣٨٠)، جامعه‌شناسی دینی، تهران: انتشارات سخن.
توسلی، غلامعباس و ابوالفضل مرشدی (١٣٨٥)، «بررسی سطح دینداری و گرایش‌های دینی دانشجویان»، مجلة جامعه‌شناسی ایران، دوره هفتم، شماره ٤.
رجب‌زاده، احمد (١٣٧٩)، دانشگاه، دین، سیاست، تهران، دفتر برنامه‌ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی    وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری.
سراج‌زاده، سیدحسین و فاطمه جواهری (١٣٨٢)،نگرش‌ها و رفتار دانشجویان، طرح پژوهشی وزارت علوم، تهران: انتشارات پدیدةگوتنبرگ.
شایگان، فریبا (١٣٨٦)، بررسی رابطةدینداری و اعتماد سیاسی، رسالةدکترای جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی.
شریف زاده، حکیمه السادات، سیداحمد میرمحمدتبار و مریم سهرابی (١٣٩٣)، «بررسی نقش استفاده از فناوریهای نوین (ماهواره و اینترنت)بر هویت دینی دانشآموزان»، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، سال بیست و دوم، دوره جدید، شماره ٢٣.
فورست، اینگر (١٣٩٠)، «دین در حوزةعمومی»، ترجمةمجیدجعفریان، هفت‌آسمان، شماره ٤٩.
محمدی، مجید (١٣٨٢)، دین و ارتباطات، تهران، انتشارات کویر.
ملکیان، مصطفی (١٣٨٤)، همایش سنجه‌های دینداری، www.fasleno.com.
ملکیان، مصطفی (١٣٨٥)، مشتاقی و مهجوری، تهران: نگاه معاصر.
ملکیان، مصطفی (١٣٨٧)، راهی به رهایی؛ جستارهایی در عقلانیت و معنویت، تهران: نگاه معاصر.
میرسندسی، سیدمحمد (١٣٨٣)، مطالعة میزان و انواع دینداری دانشجویان، رسالةدکترای جامعه‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس.
میرسندسی، سیدمحمد (١٣٩٠)، مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی دین و انواع دینداری، تهران، انتشارات جامعه‌شناسان.
نایبی، هوشنگ و تقیآزادارمکی (١٣٨٥)، «سکولاریسم و رابطة آن با تحصیلات‌عالی»،مجلةجامعه‌شناسی ایران، دوره هفتم، شماره ٣.
نیک‌پی، امیر (١٣٨٤)، دینداری مدرن، دینداری حاکم بر جوانان ایرانی، (http://www.isa.org.ir).
نیک‌پی، امیر (١٣٧٩)، تحول دینی در ایران معاصر، سخنرانی در انجمن جامعه‌شناسی ایران.
نیک‌پی، امیر (١٣٨٠)، «نگاهی به برخی تحولات دینی در ایران معاصر»،‌ نامة انجمن جامعه‌شناسی ایران، شماره ٣.
وبر، ماکس (١٣٨٩)، دین، قدرت، جامعه، ترجمة احمد تدین، تهران: نشر هرمس.
وثیق، شیدان (١٣٨٧)، لائیسیته چیست؟، تهران: نشر اختران.
همیلتون، ملکم (١٣٨٧)، جامعه‌شناسیدین، ترجمة محسن ثلاثی، تهران: انتشارات ثالث.
هوشنگی، طیبه (١٣٨٦)، بررسی رابطه انواع دینداری و ابعاد نظام شخصیت در شهر قم، پایان‌نامةکارشناسی‌ارشدجامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی.
هیوم، ر. ا (١٣٦٩)، ادیان زنده جهان، ترجمة عبدالرحیم گواهی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
 
Bellah, Robert  N. (1967), Civil Religion in America, Daedalus, 96: 1-21.
Berger, Peter L. (1967), Sacred Canopy; Elements of  A Sociological Theory of Religion, New York: Doubleday.
Berger, PeteL. (1997), “Against the Current”, prospect, March.
Berger, Peter L. (1998), “Protestantism and the Quest ofCertainty”,the Christian Century 26 Augsy- 2 Septamber, pp 782-96.
Berger, Peter L. (1999), The Desecularization of the World, Resurgent Religion and World Politics, Grand Rapids, MI: The Ethics and Public Policy Center and Wm. B. Eerdmans.
Brown, Peter (1981),TheCult of the Saints: Its Rise and Function in Latin Christiniaty, Chicago: University of Chicago Press.
Bruce, Steve (2001), “The Curious Case of the Unnecessary Recantation: Berger and Secularization”, in Peter Berger and the Study of Religon, Edited by Linda Woodhead, London and New York: Routledge.
Gerbner, G., Gross, L., Hoover, S., Morgan, M.,Signorielli, N.,Wuthnow, R., &Cotungo, H. (1984)Religion on Television and in the Lives of Viewers, New York: Committee on Electronic Church Research.
Sheperd, William, E. (1987), “Islam & Ideology: Toward a Typology”, International Journal of Middle East Studies, 19(3): 307-335.
Smart, Ninian (1983), “Religion, Myth, and Nationalism”, In: Religion and Politics in the Modern World, (ed) Peter H. Merkl and Ninian Smart, New Yorkand London: New York University Press.
Teo, Peter (2000), Racism in the News: A Criticle Discourse Analysis of News Reporting in Two Australian Newspaper”, Discourse and Society, 11(1): 7-49.
Yinger, J. Milton (1970), TheScientifi Study of Religion: McMillan.