نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره

2 دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد علوم سیاسی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)

3 دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد روابط بین‌الملل دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)(نویسنده مسئول)

چکیده

رسانه به‌‌منزلة عامل ارتباطی در دنیای کنونی کارکردهای فراوانی دارد. این عامل ارتباطی نقش نهادینه‏سازی ارزش‏ها در جامعه را دارد و از طریق تبادل اطلاعات میان نسل حاضر و انتقال آن به نسل‌های آتی در فرهنگ‌‌سازی و برانگیختن احساسات مشترک میان افراد و جوامع نقش حیاتی دارد. هویت ملی به‌‌منزلة کلان‌‌ترین سطح هویتی در داخل کشورها تحت تأثیر رسانه است. کارویژة اصلی هویت‌‌سازی در گذشته از طریق آموزش رسمی انجام می‌شد، اما اکنون با توجه به سرعت انتقال داده‌ها و اطلاعات رسانه‌‌ای، رسانه‌ها نقش مهمی در تکوین یا تغییر هویت ملی دارند و به‌‌منزلة اهرم تثبیت یا تغییر هویت ملی عمل می‌‌کنند؛ بنابراین رسانه در اختیار هر بازیگر دولتی و غیردولتی که باشد، در راستای مصالح و منافع آن بازیگر به‌مثابة عامل مثبت یا منفی در تحول هویت ملی ایفای نقش می‌‌کند. از این‌ رو، رسانة جمعی با تأثیر در شاخص‌‌های هویت ملی آن را تقویت و تحکیم یا تضعیف و تخریب می‌‌کند. یافته‏های پژوهش حاضر با بهره‏گیری از روش‏های تحلیلی ـ تبیینی حاکی از آن است که رسانه‌‌ها با تأثیر در سه شاخص هویتی، یعنی عناصر، مبانی، و جایگاه آن در هویت ملی تأثیر شگرف مثبت یا منفی می‏گذارد

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Media and National Identity Media impact on national identity indicators

نویسندگان [English]

  • qorbanaii qorbanzadesavar 1
  • Mehdi rahmati 2
  • hashem nateghi 3

چکیده [English]

 Mass media as a medium of communication in today's world have a lot of functions. The communication factor has institutionalized the role of values in society and through the exchange of information between the current generation and its transmission to future generations,  has a vital role in culture and establish a common feeling among people and communities. National identity as the highest and the greatest level of specificity in the countries is affected by the media. The main function of identity through formal training was done in the past but now, according to the data transfer rate and media information, media have an important role in the development or modification of national identity and media consolidate or change the national identity. So media which are used by governmental and non-governmental actors are in line with the interests of the actors as a positive or negative factor in the development of national identity. Thus, mass media affect the elements of national identity by strengthening or weakening it. The results of the research suggest that the impact of the media on three indicators of the national identity - its elements, principles and position- is tremendous impact, positive or negative.

کلیدواژه‌ها [English]

  • communication
  • mass media
  • Indicators of Identity
  • National Identity
اتکینسون، دیوید و مارک رابوی (1381). رادیو و تلویزیون در خدمت عموم، چالش‌‌های قرن بیست و یکم، ترجمة مرتضی ثاقب‌فر، تهران: سروش.#
اخوان ملایری، فائزه و دیگران (1393). «شبکه‌‌های اجتماعی مجازی و شادکامی»، فصل‌نامة رسانه و فرهنگ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، س 3، ش 2.#
ازکیا، مصطفی و غلام‌رضا غفاری (1383). توسعة روستایی با تأکید بر جامعة روستایی ایران، تهران: نشر نی.#
اشرف، احمد (1383). بحران هویت ملی و قومی در ایران، تهران: مؤسسة تحقیقات و توسعة علوم انسانی.#
افتاده، جواد (1394). رسانه‌های اجتماعی، تهران: دفتر مطالعات و برنامه‌‌ریزی رسانه‌ها.#
افتخاری، اصغر (1378). «حوزة نا‌‌امنی؛ بنیادهای فرهنگی مدیریت استراتژیک و امنیت داخلی در ایران»، فصل‌نامة مطالعات راهبردی، س 1، ش 3.#
افتخاری، اصغر و همکاران (1389). قدرت نرم، فرهنگ و امنیت، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).#
اینگلیس، فرد (1377). نظریة رسانه‌‌ها، ترجمة محمود حقیقت کاشانی، تهران: مرکز تحقیقات صدا و سیما.#
حریری‌‌ اکبری، محمد (1378). مدیریت توسعه، تهران: نشر قطره.#
خوشنویس، ناهید (1389). «رسانه و سبک زندگی»، ماه‌نامة علمی ـ تخصصی روابط عمومی، ش 73.#
دروین، برندا و دیگران (1378). بازنگری در ارتباطات، مسائل مربوط به نگاره‌ها، ترجمة محمود صدری، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.#
رهنما، هوشنگ (1384). «زبان؛ گفتار و نوشتار، جستاری در رسانه‌‌های گروهی و جامعه»، زبان و رسانه (مجموعه مقالات)، تهران: مرکز تحقیق و توسعة رادیو.#
زهیری، علی‌‌رضا (1379). «هویت ملی ایرانیان»، فصل‌نامة علوم سیاسی، س 3، ش 12.#
زهیری، علی‌‌رضا (1381). «انقلاب اسلامی و هویت ملی»، فصل‌نامة علوم سیاسی، س 4، ش 16.#
ستوده، هدایت‌الله (1372). مقدمه‌‌ای بر آسیب شناسی اجتماعی، تهران: نشر آوای نور.#
سروش، عبدالکریم (1380) اخلاق خدایان، تهران: طرح نو.#
شجاع‌‌ کاظمی، مهرانگیز و فاطمه شجاع‌ ‌کاظمی (1382). «نقش خرده‌فرهنگ‌‌های معارض بر امنیت اجتماعی»، مجموعه مقالات همایش امنیت اجتماعی، ش 1.#
شکرخواه، یونس (1382). «جنگ روانی رسانه‌ای»، فصل‌نامة عملیات روانی، س 1، ش 1.#
شیخاوندی، داور (1372). جامعه‌شناسی قشرها و نابرابری‌های اجتماعی، تهران: نشر مرندیز.#
شیخاوندی، داور (1379). تکوین و تنفیذ هویت ایرانی، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران، انتشارات باز.#
شیخاوندی، داور (1380). ناسیونالیسم و هویت ایرانی، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران، انتشارات باز.#
شیری، فریدون (1371). فرهنگ الفبایی قیاسی زبان فارسی، تهران: خجسته.#
صافی، عبدالکریم (1385). «وسایل ارتباط همگانی در گفتمان تمدن‌‌ها»، مجلة جامعة مدنی، س 4، ش 1.#
صالحی عمران، ابراهیم و دیگران (1387). «بررسی میزان توجه به مؤلفه‌‌های هویت ملی در کتاب‌‌های درسی دورة راهنمایی»، فصل‌نامة مطالعات ملی، س 9، ش 35.#
عبداللهی، محمد (1375). «جامعه‌شناسی بحران هویت»، فصل‌نامة‌‌ پژوهش، س 1، ش 2 و 3.#
عمیدی، عبدالله (1385). «بسیج، رسانه است؛ درآمدی به نگاه رسانه‌ای به بسیج»، فصل‌نامة مطالعات بسیج، س 9، ش 32.#
غفاری، جلال (1385). «رسانة ملی در افق هنجارگرایانة دینی»، فصل‌نامة اندیشة صادق، مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق (ع)، ش 24.#
فاضل، رضا و الهام میری‌‌ آشتیانی (1387). آسیب‌‌های اجتماعی ایران؛ نگاهی به آینده، تهران: پژوهشکدة تحقیقات استراتژیک.#
فاین، بن (1385). سرمایة اجتماعی و نظریة اجتماعی، ترجمة‌‌ سیدمحمد کمال سروریان، تهران: پژوهشکدة مطالعات راهبردی.#
فوزی، یحیی (1385). امام خمینی (ره) و هویت ملی، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.#
فیرحی، داود (1379). «رسانه‌‌ها و تحول فرهنگ سیاسی در خاورمیانه»، فصل‌نامة علوم سیاسی، دانشگاه باقرالعلوم (ع)، ش 8.#
قزلسفلی، محمدتقی (1388). «رسانه و ساخت هویت ملی»، فصل‌نامة سیاست، مجلة دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دورة سی و نهم، ش 3.#
کیویستو، ا. (1378). اندیشه‌‌های بنیادی در جامعه‌شناسی، ترجمة منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.#
گودرزی، حسین (1384). گفتارهایی دربارة زبان و هویت، مؤسسة مطالعات ملی، تهران: انتشارات تمدن ایرانی.#
گیدنز، آنتونی (1388). جامعه‌شناسی، ترجمة حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.#
لازار، ژودیت (1380). افکار عمومی، ترجمة مرتضی کتبی، تهران: نشر نی.#
لرنی، منوچهر (1383). آسیب‌‌شناسی امنیت، تهران: پیام پویا.#
معین، محمد (1363). فرهنگ فارسی، تهران: بهزاد.#
مویر، ریچارد (1379). درآمدی نو بر جغرافیای سیاسی، ترجمة‌‌ درة میرحیدر با همکاری سیدیحیی صفوی، تهران: انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.#
میرمحمدی، داود (1382). گفتارهایی دربارة هویت ملی در ایران، تهران: مؤسسة مطالعات ملی، تمدن ایرانی.#
میلسن و دیگران (1388). دیپلماسی عمومی و نوین؛ قدرت نرم در روابط بین‌‌الملل، ترجمة رضا کلهر و محسن روحانی، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).#
نصری، قدیر (1387). مبانی هویت ایرانی، تهران: مؤسسة مطالعات ملی تمدن ایرانی.#
نظری، علی‌‌اشرف (1385). «پست مدرنیسم و هویت سیاسی»، فصل‌نامة مطالعات ملی، ش 27.#
ویندال، سون و دیگران (1376). کاربرد نظریه‌‌های ارتباطات، ترجمة علی‌‌رضا دهقان، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌‌ها.#
Alleyne, Mark D. (1995). International Power and International Communication, New York: St. Martin Press.#
Arweck, Elisabeth (2006). Researching new religious moment’s responses and redefinitions, London and New York: Rutledge.#
Jowett Garth S, O’Donnell Victoria (1986). Propaganda and Persuasion, London: Sage.#