مطالعات بین‌رشته‌ای در رسانه و فرهنگ

تحلیلِ گونه های مصرف رسانه ایِ اوقات فراغت در شهر تهران؛ با تاکید به نسبت آن با قشربندی اجتماعی

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

ناهید موید حکمت 1
بهاره نصیری 1
مریم السادات هاشمی فشارکی 2

1 دانشیار پژوهشکده مطالعات اجتماعی

2 کارشناس پژوهشی پژوهشکده مطالعات اجتماعی

https://doi.org/10.30465/ismc.2021.33502.2286
چکیده
نظر به جایگاه قابل توجه فضای رسانه ایِ جمعی در جامعۀ کنونی ایران، و اهمیت مصرف رسانه چاپی در جوامع، مقاله حاضر، در راستای پاسخ به سوال محوری پژوهش:«آیا میان مصرف رسانه ای (چاپی/ غیرچاپی) شهروندان تهرانی، در اوقات فراغت، با قشربندی اجتماعی آنان، تفاوت وجود دارد؟» است، و با بهره گیری از دیدگاه «تمایز در مصرف» پیربوردیو، نگاشته شده است. روش پژوهش حاضر، کمی و از نوع پیمایش است. در این پژوهش، پس از انجام مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه کیفی با سی آزمودنی، با گمارش تصادفی، پرسشنامۀ محقق ساخت تنظیم و در میان 300 پاسخگوی ناهمگون در شش منطقه شهر تهران، انجام شده است. برای تحلیل یافته ها، از مدل آمار استنباطی ناپارامتریک مجذور خی، استفاده شد.یافته هایاین پژوهش بیانگر آن است که «میان مصرف رسانه ای(چاپی/غیرچاپی) شهروندان تهرانیدر اوقات فراغت، با قشربندی اجتماعی_اقتصادیِ آنان (فرادست، میانی، فرودست)، تفاوت وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

مصرف رسانه ای
اوقات فراغت
رسانه های غیرچاپی
رسانه های چاپی
قشربندی اجتماعی

عنوان مقاله English

The Analysis of media consumption types and leisure time in Tehran؛With emphasis on its relation to social classification

نویسندگان English

nahid moayed hekmat 1
bahare nasiri 1
maryam sadat hashemi fesharaski 2
1 Associate Professor of Social Studies institute
2 Research assistant Social Studies institute
چکیده English

Considering the significant position of mass media in the current Iranian society and the importance of using print media in the society, This article is aim at answering the main question of the research: "Is there a difference between media consumption (print/non-print) of Tehran citizens in their leisure time and their social classification?" The present study tried to test the hypotheses based on Pierre Bourdieu's distinction theory. Research population was Tehran citizens. This research has used a quantitative research method. and Non-parametric statistical inferential statistical model was used to analyze the findings. Income-based approach: Research findings show that "there is a difference between media consumption (print/non-print) of Tehran citizens in their leisure time with social classification (high, medium, low)".

کلیدواژه‌ها English

Media consumption
leisure
non-print media
print media
Socialstratification

  1. . امام جمعه زاده، جواد، زهراصادق، نقدعلی، محمودرضا  رهبرقاضی و سیّد مرتضی نوعی باغبان،(1392)، «بررسی رابطه مصرف رسانه­های وانسجام اجتماعی؛ مطالعه موردی جوانان شهرتبریز»،فصلنامة مطالعات توسعه اجتماعی فرهنگی، دورة اول، شمارة4.

    1. امام جمعه زاده، سیدجواد، زهره مرندی ، محمود رضا رهبرقاضی، لیلا سعیدی ابواسحقی(۱۳۹۲)، «بررسی رابطه مصرف رسانه و سبک زندگی در بین دانشجویان دانشگاه اصفهان»، فصلنامه پژوهش های ارتباطی، پیاپی ۷۴، تابستان، ص ۱۰۱ .
    2. انوری، حسن(1381 )، فرهنگ بزرگ سخن ، انتشارات سخن، تهران.
    3. ایمان، محمد تقی، احمد کلاته ساداتی(۱۳۹۴)،«یک الگوی پاردایمی از رابطه جوان و رسانه در شیراز»،نشریه رسانه و فرهنگ، سال پنجم، شماره ۲ ، پاییز و زمستان، صص ۱ -۲۰ .
    4. باستان، مصطفی، علی دلاور و علی اکبر فرهنگی، (1397)، «بررسی مؤلفه های مؤثر بر مصرف رسانه ای جوانان تهرانی؛ باهدف طراحی مدل خلاقانه الگوی مصرف رسانه های نوظهور»، نشریه علمی پژوهشی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، دوره 8، شماره 1 ، شماره پیاپی 29،تابستان ، صص 109 الی 142.
    5. باصری، احمد، سید محمد میرسندسی، حمیدرضا حاتمی و ابراهیم حاجیانی (1390)، «تغییر نگرش مخاطب در جنگ رسانه ای»، مجله روانشناسی نظامی، پیاپی ۸ ، زمستان، صص ۸۳ تا ۹۶.
    6. باکاک، رابرت (١٣٨١)، مصرف، ترجمة خسرو صبری، تهران: شیرازه.
    7. بوردیو، پیر(1389)،نظریه کنش؛ دلایل عملی و انتخاب عقلانی، چاپ سوم، انتشارات نقش نگار، تهران.
    8. 9. بودریار، ژان (1393)،جامعه مصرفی: اسطوره‌ها و ساختارها، ترجمه پیروز ایزدی، تهران: نشر ثالث.
    9. بهادری خسروشاهی، جعفر و عیسی برقی( 1397)، «نقش سواد رسانه ای والدین و هویت اجتماعی بر مصرف رسانه ای دانش آموزان»، نشریه مطالعات رسانه های نوین، پیاپی ۱۴، تابستان ، صص ۲۸۳-۳۰۸.
    10. بهمنی، مهناز، علی موحد، علی شماعی(1399)، «تحلیل عوامل موثر بر نحوه گذراناوقاتفراغت در شهر تهران ؛ نمونه موردی: منطقه 22»، فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، پیاپی ۶۰ ، صص ۳۶۱  تا 377.

    12.بوردیو، پیر (1389)،نظریه کنش دلایل عملی و انتخاب عقلانی، چاپ سوم انتشارات نقش نگار، تهران.

    1. جعفرآبادی، ابوطالب،(1398)،«تبیین جامعه شناختی تاثیر رسانه ها بر از خودبیگانگی؛ مطالعه موردی: جوانان شهر گرگان 1389»، مجله تحقیقات جدید در علوم انسانی، پاییز، شماره 54،‏ صص 1- 16.
    2. جنادله، علی و مریم رهنما، (1397)، «بازنمایی آسیب شناسانه رسانه های نوین در مطالعات خانواده ؛ فراتحلیل مقالات چاپ شده درخصوص تاثیر رسانه های نوین بر خانواده»،نشریه مطالعات رسانه های نوین، پیاپی ۱۶ ، زمستان، صص ۱-۴۰
    3. جنکینز، ریچارد ( 1385 )، پییر بوردیو، ترجمة لیلا جوهرافشا نی و حسن چاوشیان، تهران: نی.
    4. حامدی، محمد(1391)،«عوامل اجتماعی- فرهنگی مرتبط با سواد رسانه ای دانشجویان ؛ مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه آزاد واحد تهران شرق»، مطالعات رسانه ای، زمستان، دوره7، شماره19،   صص 65 تا 78 .
    5. حسینی پاکدهی، علیرضا، یعقوب مرادیان(۱۳۹۵)، «تاثیر تبلیغات بازرگانی بر نگرش به مدیریت بدن (مورد مطالعه: شهروندان بالای ۱۸ سال کرمانشاه»، فصلنامه مطالعات میان فرهنگی، پیاپی ۲۹، تابستان، صص ۱۱۳ تا ۱۴۲
    6. حیدری، آرمان و همکاران (1392)، «مقایسۀ جنسیتی هویت دینی و رابطۀ آن با مصرف رسانه ای (تلویزیون و ماهواره)؛ مورد مطالعه، دانش آموزان متوسطۀ شهر مرودشت (1391- 1392)»، دین و ارتباطات، سال بیستم، پاییز و زمستان، شماره 2،پیاپی 44.
    7. خادمیان،طلیعه،(1390)،سبک زندگی و مصرف فرهنگی؛ مطالعه‌ای در حوزه جامعه‌شناسی فرهنگی و دیباچه‌ای بر سبک زندگی فرهنگی ایرانیان، تهران: موسسه فرهنگی-هنری جهان کتاب، چاپ سوم.
    8. دانایی،نسرین(1389)،رسانهشناسی،مبنایخرد،تهران.
    9. رضوی زاده، سیدنورالدین، (۱۳۸۵)، «تفاوت های نسلی در روستاهای ایران»، فصلنامهروستا و توسعه، سال نهم شماره۲،تابستان،ص ۱۹ .
    10. روشن دل اربطانی، طاهر؛دیواندری، علی؛جانه، سارا(1390)، «بررسی اثرات همگرایی بر مدیریت رسانه های خبری چاپی مورد مطالعه روزنامه همشهری»، فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت دولتی(دانشگاه تهران)، زمستان، شماره 8 ، صص 39 - 56.
    11. ساعی، منصور و همکاران (۱۳۹۴)، تلویزیون‌های ماهواره‌ای و ارزش‌های اجتماعی مطالعه‌ای درباره اثر برنامه‌های ماهواره‌ای بر ارزش‌های بین نسلی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
    12. ساعی، منصور(1390)، رسانه و هویت ایرانی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی.
    13. شامپاین، پاتریک ( 1391)، پیر بوردیو، ترجمه ناهید مؤید حکمت، تهران :پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعـات فرهنگی.
    14. شریفی، سعید، محمد مهدی مظاهری، اکبر اعتباریان و بدری شاه طالبی، (1393)، «خوشه بندی سبک زندگی مبتنی بر مصرف رسانه ای؛ مورد مطالعه: کلان شهر اصفهان»، فصلنامه جامعه پژوهی فرهنگی، سال پنجم، شماره ۳ ، پاییز،صص ۳۳-۵۸.
    15. شکربیگی، عالیه و امیر امیری(1390)، «مدیریت بدن و مقبولیت اجتماعی (مطالعه دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی و پیام نور شهر زنجان»،جامعه شناسی مطالعات جوانان، پاییز ،  دوره2، شماره 3 ، صص 85 - 108 .
    16. شهابی، محمود(1386)، «سخن سردبیر: آموزش فراغت»، مجلۀ «رشد آموزش علوم اجتماعی، تابستان، شماره 35:2.
    17. شهرام نیا، امیر مسعود، زهره مرندی، راضیه مهرابی، محسن سیستانی (1394)، «رابطه مصرف رسانه ای و سرمایه فرهنگی»، فصلنامه رفاه اجتماعی، پیاپی ۵۹ ،زمستان، صص ۲۱۹ -۱۸۷ .
    18. شیخ الاسلامی، محمدحسن و محسن عسگریان (1389)،«رسانه، هویت و الگوی مصرف؛ رویکرد نظری»، فصلنامه پژوهش های ارتباطی، پیاپی ۶۲، تابستان ،ص ۳۱.
    19. غیاثوند، احمد (١٣٩٠)، سبک مصرف کتاب و وضعیت کتاب خانه های عمومی در شهر تهران، تهران: جامعه و فرهنگ.
    20. فاضلی، محمد (١٣٨۴)، «جامعه شناسی مصرف موسیقی»، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره ۴ ، دورۀ 1، پاییز و زمستان.
    21. فاضلی، نعمت ا.. (1395)، سخنرانی تاثیرات شبکه های اجتماعی بر خانواده، دانشگاه شهید بهشتی، اردیبهشت ماه.
    22. فاضلی، نعمت الله (1393)، تاریخ فرهنگی ایران مدرن، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    23. فراستخواه، مقصود (1389)، «در باره نیمرخ رفتار ایرانی»، مجله علمی ـ پژوهشی جامعه شناسی ایران، دوره 11، شماره 1، بهار.
    24. فرقانی، محمد مهدی (1387)، «در آمدی بر ارتباطات سنتی در ایران»،وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ها.
    25. قاضی طباطبایی، محمود، عبدالحسین کلانتریاعظم نسیم افزا(1393)،«بررسی و مقایسه میزان مصرف فرهنگی در کلان شهرها، شهرها و روستاها»، جامعه پژوهی فرهنگی، سال پنجم، پاییز ، شماره ۳ ، پیاپی ۱۳.
    26. قبادی، حشمت، علیرضا کلدی و سید محمدصادق مهدی (1397)، «تبیین جامعه شناسی مدیریت بدن و ارتباط آن با عوامل اجتماعی و فرهنگی»، فصلنامه فرهنگی ـ تربیتی زنان و خانواده، پیاپی ۴۵، زمستان، صص  ۷۵ -۹۵.
    27. کلانتری، عبدالحسین، حسین حسنی و اکرم علیپور درواری(1391)، «سنجش تاثیر جنسیت بر مصرف رسانه ای در ایران؛ تحلیل ثانویه داده های پیمایشی ملی»، زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، زمستان،دوره10، شماره 4، پیاپی39 ، صص 79 - 99 .
    28. کشاورز، زهرا سادات، بهجت یزدخواستی (1392)، «بررسی ارتباط بین مصرف رسانه ای و بهبود فرهنگ ترافیک شهروندان اصفهانی»، مجله راهور، پیاپی ۴ ،بهار ، صص ۳۳ -۶۲ .
    29. کیوتسو، پیتر(1378)، اندیشه های بنیادی در جامعه شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران، نشر نی.
    30. گل تاجی، مرضیه(1394)، «مطالعه آلتمتریک مقالات علمی حوزه "سواد سلامت" در رسانه های اجتماعی»، نشریه علمی - پژوهشی پایش، خرداد و تیردوره،17شماره 3، صص 249-256. 
    31. گنجی، محمد، محسن نیازی، زهرا مهربان (1398)،«گونه شناسی سبک زندگی با تاکید بر نقش رسانه در میان زنان شهر شیراز»، نشریه پژوهش های جامعه شناسی معاصر، سال هشتم شماره ۱۴ ،بهار و تابستان، صص ۱۵۵ -۱۸۹.
    32. گیویان، عبدالله، سمانه، مهرپرور(1391)، «شناخت الگوهای مصرف سریال های غیررسمی؛ مطالعه موردی مجموعة ویدئویی قهوة تلخ»،فصلنامه علمی ـ ترویجیرسانه، سال بیست و سوم، زمستان،شماره 4 ،پیاپی 89.
    33. محسنی، منوچهر(1379)، بررسی آگاهی‌ها، نگرشها و رفتارهای اجتماعی- فرهنگی در ایران، دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی، تهران.
    34. محمدی، هانیه، علی اکبر مجدی، محسن نوغانی دخت بهمنی (1398)،«تحلیل رابطه میان میزان مصرف رسانه ای (تلویزیون، ماهواره و اینترنت) با تجمل گرایی دربین زنان ۱۵ تا ۲۹ ساله شهر مشهد»،نشریه علوم اجتماعی، سال شانزدهم شماره ۱،بهار و تابستان،صص ۲۷-۵۵.
    35. محمودی، عبدالله (1379)، «مدیریت، رسانه و مدیریت رسانه‌ای»، پژوهش های ارتباطی، شماره 23 و 24.
    36. مهرشاد، احمد،علی ربانی خوراسگانی، عبدالحسین کلانتری، محمدمهدی ذوالفقارزاده (۱۳۹۹)، «مرور نظام مند مقالات علمی شبکه های اجتماعی؛ مورد مطالعه: اصفهان»، جامعه شناسی کاربردی، سال سی ام ، تابستان، شماره ۲، پیاپی 78، صص 23-40.
    37. مؤید حکمت، ناهید (1392)، بررسی سبک های زندگی در سطح شهر تهران،پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    38. نصیری، بهاره(1399)، تحلیل مولفه ها و شاخص های تغییر در سبک زندگی خانواده با نقش آفرینی فناوری های نوین ارتباطی در شهر تهران ؛ساکنین مناطق1و 15، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    39. نوروزبیگی، داود ( 1395 )، بررسی رابطه بین مصرف رسانه ای و رفتارمصر ف کننده (مطالعه موردی محصولات ایران خودرو با تاکید برکمپین نخریدن خودروی صفر)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز.
    40. هرسیج، حسین، رضا محموداوغلی، امید عیسی نژاد، محمودرضا رهبرقاضی (1391)، «بررسی تاثیرات مصرف رسانه ای بر هویت اجتماعی دانشجویان دانشگاه اصفهان»، فصلنامه جامعه شناسی کاربردی، سال بیست و سوم، شماره ۳، پاییز، صص ۷۵-۹۲.

    -Bourdieu,Pierre,Distinction, (1979), ed minuit, paris.

    -Jansson, A,(2002),The Mediatization of Consumption. Towards An Analytical Framework of Image Culture,Journal of Consumer Culture, 2, pp. 5-31.

    -Riesman, David, (1950), Nathan Glazer, and Reuel Denney,The lonely crowd:a study of the changing American charactGarden City,‏,Doubleday& company Inc.

صفحه اصلی

راهنمای نویسندگان

ارسال مقاله

داوران

تماس با ما