نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه پیام نور تهران، ایران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه پیام نور مشهد

چکیده

هدف این پژوهش بررسی تاثیر عضویت در اینستاگرام بر پیدایش یا گسترش سندرم فومو در میان کاربران است. محبوبیت فزاینده اینستاگرام، سبب شده افراد با انگیزه های مختلف، به استفاده از این شبکه اجتماعی روی آوردند. چنین گرایشی علاوه بر تامین اهداف و مقاصد آگاهانه، آثار و پیامدهای ناخواسته ای نیز دارد که بعضا برای کاربران ناشناخته است. فومو احساس ناراحتی و عدم آسایش برآمده از آگاهی نسبت به تجربه ارزشمند و خوشایند دیگران است و ممکن است با حضور در فضای مجازی و تعقیب فعالیت کاربران شکل بگیرد یا گسترش یابد. در این پژوهش، رابطه عضویت در اینستاگرام با پیدایش یا گسترش سندرم فومو، در پرتو نظریات مقایسه اجتماعی فستینگر، برانگیختگی احساسی ترنر، استفاده و خشنودی مک کوئیل، با روش ترکیبی اسنادی، میدانی و تکنیک مصاحبه نیمه ساختار یافته با 23(نمونه آزاد و نمونه کلینیکی) نفر بررسی شد. یافته های حاصل از مصاحبه نشان می‌دهند عضویت در اینستاگرام با فراهم آوردن امکان مقایسه اجتماعی و ایجاد احساس محرومیت، نگرانی و اضطراب ممکن است به ظهور یا گسترش فومو بیانجامد؛ همچنین به نظر می‌رسد، اختلالات شخصیتی، اعتماد به نفس پایین و ضعف سرمایه اجتماعی و فرهنگی در تشدید تاثیر عضویت اینستاگرام بر بروز فومو میان کاربران اینستاگرام شبکه تاثیرگذار باشد

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The study of Instagram membership on arising Fomo syndrome collective case study of 18- 40 youth in Mashhad

نویسندگان [English]

  • azam moghadas 1
  • Farzaneh Ghasemipour 2

1 Assistant professor of political Science, University of Payam e Noor, Tehran, Iran

2 MA of Sociology, Mashhad university, Payam e noor

چکیده [English]

The purpose of this study is to investigate the effect of Instagram membership on the emergence or spread of FoMo syndrome among users. The growing popularity of Instagram has made people to use this social network on different motivations. However there are unintended effects and consequences that sometimes are unknown to users. FoMo is a feeling of discomfort arising from the awareness of the valuable and pleasant experience of others, which is formed by being present in cyberspace and following the activities of other users. In this study, the relationship between Instagram membership and the emergence or spread of FoMo syndrome, in the light of Festinger's social comparison theories, Turner’s emotional arousal theory, McQuill’s use and satisfaction theory, is tested by a synthetic method: a documentary research and semi-structured interview with 23 people (clinical and non-clinical samples). Findings from the interview show that Instagram membership may lead to the creation or spread of FoMo by allowing social comparisons and creating feelings of deprivation, worry and anxiety; It also seems that, personality disorders, lack of self-esteem and weakness of social and cultural capital, intensify the impact of Instagram use on the emergence of FoMo among the members of this network

کلیدواژه‌ها [English]

  • social networks
  • Instagram
  • FoMo
  • social comparison
  • cultural capital
  • personal characteristics
برات دستجردی، نگین و سمیه صیادی( 1391)، بررسی رابطه بین استفاده از شبکه های اجتماعی بر اعتیاد به اینترنت و افسردگی در دانشجویان دانشگاه پیام نور شهر اصفهان، تحقیقات علوم رفتاری، دوره دهم، شماره 5،  332- 341.
ترنر، جاناتان، اچ ( 1397)، مساله عواطف در جوامع، ترجمه محمد رضا حسنی، تهران: انتشارت علمی فرهنگی.
توسلی، افسانه، جلالوند، انسیه(1394)، استفاده از اینترنت و تمایل به خوداظهاری( مطالعه موردی: دانشجویان دختر یکی از دانشگاه های شهر تهران)، مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان ( مطالعات زنان)، دوره13، 122-95
حسنی، حسین،کلانتری، عبدالحسین (1396) ، تحلیل پدیدار شناختی تجربه زیسته کاربران شبکه اجتماعی تصویری اینستاگرام در ایران، مطالعات فرهنگ ارتباطات، دوره 18،63-33
خادمیان، طلیعه، کلهری، محمدجواد( 1399)، رابطه اینستاگرام با گرایش جوانان به سبک زندگی مدرن( مورد مطالعه: جوانان شهر تهران)، فصلنامه پژوهشهای ارتباطی، سال بیست وهفتم، شماره 1، 55- 74
رضاییان، عالیه، ادریسی، افسانه(1397)، تاثیر شبکه های اجتماعی و اعتماد اجتماعی بر مصرف فرهنگی نسل چهارم ( دهه هشتادی ها) با تاکید بر تلگرام، اینستاگرام و توییتر، جامعه پژوهشی فرهنگی، سال نهم، شماره 2،52- 87.
رضایی، سجاد و سیده افسانه گراکوئی و امیر قربان پور لفمجانی( 1399)، رابطه ساختاری کاربری آسیب زای تلفن همراه و احساس تنهایی نوجوانان با میانجیگری مدیریت زمان( مطالعه موردی دانش آموزان دبیرستان­های شهر رشت)، فصلنامه پژوهش­های ارتباطی، سال بیست و هفتم، شماره 3، 181- 197.
زرگر، سید محمد( 1399)، مدل سازی تاثیر اعتیاد به اینستاگرام بر اعتماد به نفس و احساس خوشبختی دانشجویان، مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه علوم و تحقیقات تهران، 1398، فصلنامه پژوهش های ارتباطی، سال بیست و هفتم، شمار 1، 75- 94.
سلیمانی، ندا، کریمی، لاله (1396) ، تأثیر استفاده از شبکه های اجتماعی بر سطح اعتماد به نفس جوانان،  رسانه، سال بیست و هشتم ،117-101.
سورین، ورنر و جیمز تانکارد( 1381)، نظریه های ارتباطات، ترجمه علیرضا دهقان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
صدیق سروستانی، رحمت الله و سید ضیا هاشمی( 1381)، گروه­های مرجع در جامعه شناسی و روان­شناسی اجتماعی، با تاکید بر نظریه مرتن و فستینگر، دوفصلنامه نامه علوم اجتماعی، دوره 1، شماره 2، 149 167.
عباسی، حسین (1395)، بررسی عوامل مرتبط با استفاده دانشجویان از شبکه اجتماعی اینستاگرام (مطالعه موردی دانشگاه علامه طباطبایی)، پژوهشگاه علوم و فناوری ایرانداک، 136-1.
عباسی، عاطفه و جعفری علی(1399)، تاثیر کنش­های اینستاگرامی سلبریتی­ها بر سبک زندگی کاربران ایرانی، فصلنامه پژوهش­های ارتباطی، سال 27، شماره 1، 33-54.
فرقانی، محمد مهدی و مهاجری، ربابه(1397)، رابطه بین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی و تغییر در سبک زندگی جوانان، مطالعات رسانه های نوین، دوره چهارم، شماره 13، 259- 292.
لطیفی، معصومه، نصرت ریاحی نیا، یحیی قائدی و محمود بابائی( 1397)، شناخت انگیزه استفاده دانشجویان از شبکه های اجتماعی فیس بوک، اینستاگرام و تلگرام، تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی، دوره 52، شماره 2، 79- 107.
مک کوئیل، دنیس( 1388)، درآمدی بر نظریه ارتباطات جمعی، ترجمه پرویز اجلالی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
نبوی، عبدالحسین، رضادوست، کریم، صالحی، نجمه (1394)، بررسی تأثیر عوامل اجتماعی و روانی بر احساس نشاط (مورد مطالعه: دانش آموزان 16 تا 18 سال شهر اهواز)، جامعه شناسی کاربردی، سال بیست و ششم، شماره 3، 22-1.
نعامی، عبدالزهرا و شهرام نوری ثمین( 1395)، پیش بینی اعتیاد به شبکه های اجتماعی  براساس احساس تنهایی و عزت نفس در دانشجویان دختر، زن، فرهنگ و هنر، دوره هشتم، شماره 2، 193- 204.
منصوری شاد، طیبه، علی دلاور و افسانه مظفری(1398)، تاثیر پیام رسان­های تلفن هوشمند بر ویژگی­های شخصیتی زنان خانه دار، فصلنامه مطالعات رسانه­های نوین، سال پنجم، شماره 19، 151- 190.
منابع انگلیسی
Abel, J. P., Buff, C. L., & Burr, S. A. (2016). Social media and the fear of missing out: scale development and assessment. Journal of Business & Economics Research, 14(1), 33-44.
Alutaybi, Aarif,  John McAlaney, Emily Arden-Close, Angelos Stefanidis, Keith Phalp, Raian Ali( 2019), Fear of Missing Out (FoMO) as Really Lived: Five Classifications and one Ecology, Faculty of Science and Technology, Bournemouth University.
Bhagat, S. (2015). Is Facebook a planet of lonely individuals? A review of literature. The International Journal of Indian Psychology, 3(1), 5-9.
Doğan, U. (2016). Effects of Social Network Use on Happiness,Psychological Well-being, and Life Satisfaction of High School Students: Case of Facebook and Twitter. Education and Science, 41 (183), 217- 231
Elhai, Jon D   Elizabeth F Gallinari   Dmitri Rozgonjuk  Haibo Yang(2020), Depression, anxiety and fear of missing out as correlates of social, non-social and problematic smartphone use, Addictive  behaviors,  Vol, 105; Epub 2020 Feb 7.doi: 10.1016/j.addbeh.2020.106335.
Festinger, Leon( 1954), A theory of social comparison processes, Human Relations, 7, 117-140. doi:10.1177/001872675400700202.
Fox, Jesse, Jennifer J. Moreland ( 2015), The dark side of social networking sites: An exploration of the relational and psychological stressors associated with Facebook use and affordances, Computers in Human Behavior, 45, 168–176. https://doi.org/10.1016/j.chb.2014.11.083.
Franchina, Vittoria ,  Mariek Vanden Abeele, Antonius J. van Rooij, Gianluca Lo Coco, and Lieven De Marez( 2018), Fear of Missing Out as a Predictor of Problematic Social Media Use and Phubbing Behavior among Flemish Adolescents, Int J Environ Res Public Health, doi: 10.3390/ijerph15102319.
Ivanova, A.; Gorbaniuk, O.; Błachnio, A.; Przepiórka, A.; Mraka, N.; Polishchuk, V. & Gorbaniuk, J. (2020). Mobile Phone Addiction, Phubbing, and Depression among Men and Women: A Moderated Mediation Analysis. Psychiatric Quarterly, 1-14.
Kross E, Verduyn P, Demiralp E, et al. (2013) Facebook use predicts declines in subjective wellbeing in young adults. PLoS ONE 8(8): e69841.
Labrague LJ (2014) Facebook use and adolescents’ emotional states of depression, anxiety, and stress, Health Science Journal 8(1): 80–89.
Lenhart, M. and Madden, M. (2007) Teens, Privacy and Online Social Networks. How Teens Manage Their Online Identities and Personal Information in the Age of MySpace. Pew Internet & American Life Project Report, 1-45.
Meier, Adrian and Svenja Schäfer(2018), The Positive Side of Social Comparisonon Social Network Sites: How Envy Can Drive Inspiration on Instagram, Cyberpsychology Behavior and  Social Networking, V 21, N7, 411-417.
Lin LY, Sidani JE, Shensa A, et al. (2016) Association between social media use and depression among U.S. young adults, Depression and Anxiety, 33(4): 323–331.
Pantic I, Damjanovic A, Todorovic J, et al. (2012) Association between online social networking and depression in high school students: behavioral physiology viewpoint. Psychiatria Danubina 24(1): 90–93.
Przybylski AK, Murayama K, DeHaan CR, et al. (2013) Motivational, emotional, and behavioral
correlates of fear of missing out, Computers in Human Behavior, 29(4): 1841–1848.
Sheldon, P., & Bryant, K. (2016). Instagram: Motives for its use and relationship to narcissism and contextual age, Computers in Human Behavior, 58, 89-  97,https://doi.org/10.1016/j.chb.2015.12.059.
Uhlir, Janet L(2016), Social Comparison and Self-Presentation on Social Media as Predictors of Depressive Symptoms, Scripps Senior Theses. Paper 756.
Vreie, Dian, A.de, A. Marthe Möller,  Marieke S. Wieringa,  Anniek W. Eigenraam and Kirsten Hamelink( 2018), Social Comparison as the Thief of Joy: Emotional Consequences of Viewing Strangers’ Instagram Posts, Media Psychology, V. 21, NO. 2, 222–245.
www.Ispa.ir
 www.Pajooh.ir