نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

• ثریا ضیائی ¹
• فائزه دلقندی ²
• \سولماز نوری ³

¹ دانشیار؛ گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی؛ دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

² استادیار؛ گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی؛ دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

³ دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

این مطالعه با بهره‌گیری از نظریه رفتار اطلاعاتی ویلسون و اخلاق اطلاعاتی فلوریدی، تأثیر متقابل «سانسور و محدودیت‌ها» و «آزادی دسترسی» را بر رفتار جستجوی اطلاعات دانشجویان در محیط‌های مجازی بررسی می‌کند. رویکرد کیفی با استفاده از نظریه زمینه‌ای اتخاذ شد و داده‌های حاصل از ۲۳ مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با اعضای هیئت علمی علوم انسانی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها نشان می‌دهد که آزادی دسترسی اغلب منجر به اتکا به منابع غیراخلاقی و اطلاعات نادرست می‌شود، در حالی که فقدان آگاهی اخلاقی به سوءرفتار ادبی و استنادهای نادرست کمک می‌کند. یک تحلیل نظری تفسیری، مدلی مفهومی را ارائه می‌دهد که بر ادغام ارزش‌های اخلاقی در هر مرحله از جستجوی اطلاعات تأکید دارد. این مطالعه نتیجه می‌گیرد که تقویت زیرساخت‌های دسترسی آزاد و پرورش سواد اطلاعاتی اخلاق‌محور می‌تواند کیفیت تحقیق را افزایش داده و استانداردهای آموزشی را در دانشگاه‌ها ارتقا دهد. این تحقیق چارچوبی برای ترویج شیوه‌های اخلاقی اطلاعات در زمینه‌های دانشگاهی ارائه می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

• اخلاق اطلاعات
• رفتار اطلاع‌یابی
• سانسور
• آزادی دسترسی به اطلاعات
• فضای مجازی
• دانشجویان

عنوان مقاله [English]

The Role of Information Ethics in Students' Information-Seeking Behavior in the Virtual Environment With Emphasis on Two Components: "censorship" and "Freedom of Access to Information"

نویسندگان [English]

• soraya ziaei ¹
• Faezeh Delghandi ²
• solmaz noori ³

¹ Associate Professor; Department of Information Science and Knowledge; Payam Noor University, Tehran, Iran.

² Assistant Professor; Department of Information Science and Knowledge; Payam Noor University, Tehran, Iran.

³ PhD.students, Payame Noor university,tehran,iran.

چکیده [English]

This study examines the reciprocal impact of "censorship and restrictions" and "freedom of access" on students’ information-seeking behavior in virtual environments, drawing on Wilson’s information behavior theory and Floridi’s information ethics. A qualitative approach using grounded theory was adopted, with data analyzed from 23 semi-structured interviews with humanities faculty members. Findings indicate that freedom of access often leads to reliance on unethical sources and misinformation, while a lack of moral awareness contributes to literary misconduct and incorrect citations. An interpretive theoretical analysis yields a conceptual model emphasizing the integration of ethical values at each stage of information seeking. The study concludes that bolstering open access infrastructures and fostering ethically-oriented information literacy can enhance research quality and elevate educational standards in universities. This research offers a framework for promoting ethical information practices in academic contexts.

کلیدواژه‌ها [English]

• Information ethics
• Information-seeking behavior
• censorship
• Freedom of access to information
• Virtual environment
• Students