نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

• احمد طیبی

عضو علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

مرجعیت دینی در اسلام، به‌ویژه در سنت شیعی، همواره جایگاهی محوری در هدایت دینی، فقهی و اجتماعی جوامع مسلمان داشته است. با گسترش پدیده جهانی شدن و تحولات ناشی از آن در عرصه‌های فرهنگی، ارتباطی و معرفتی، ساختار سنتی مرجعیت دینی با چالش‌هایی بنیادین مواجه شده است. این تحولات شامل گسترش فناوری‌های نوین ارتباطی، رشد فردگرایی معرفتی، تسریع در گردش اطلاعات و تضعیف نظام‌های سلسله‌مراتبی معرفتی است. پژوهش حاضر با تمرکز بر موضوع مرجعیت دینی، تلاش دارد تبیین کند که فرآیند جهانی شدن چگونه اقتدار، مشروعیت و کارکرد مراجع دینی را در چارچوب الهیات فلسفی و کلامی اسلامی دستخوش تغییر کرده است. فرضیه تحقیق بر این است که جهانی شدن، با ایجاد شکاف میان الگوی سنتی مرجعیت و نیازهای جدید معرفتی، موجب بازتعریف اقتدار مذهبی و ظهور کنشگران دینی نوظهور شده است. پژوهش با روش کیفی و تحلیل محتوای منابع علمی انجام شده و نمونه مورد بررسی شامل ۱۵ مقاله و کتاب معتبر است. نتایج نشان می‌دهد که مرجعیت دینی در عصر جهانی شدن میان دو قطب تطبیق‌پذیری و مقاومت فعال نوسان دارد و در حال بازسازی معنا و نقش خود است.

کلیدواژه‌ها

• مرجعیت دینی
• الهیات اسلامی
• جهانی شدن
• اجتهاد
• اقتدار مذهبی
• چالش کلامی

عنوان مقاله [English]

Challenges of philosophical and theological theology (subject to religious authority) in the era of globalization

نویسنده [English]

• Ahmad Tayyebi

Faculty Member, Department of Islamic Studies, Payame Noor University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Religious authority in Islam, particularly within the Shi'a tradition, has historically played a central role in guiding the religious, legal, and social life of Muslim communities. With the expansion of globalization—especially in its cultural, communicative, and epistemological dimensions—the traditional structure of religious authority has faced profound challenges. These include the rise of new communication technologies, increasing epistemic individualism, rapid information circulation, and the weakening of hierarchical structures of knowledge.This study focuses on the institution of religious authority and examines how globalization has reshaped its legitimacy, function, and influence within the framework of Islamic philosophical and theological thought. The central hypothesis is that globalization, by creating a gap between traditional models of authority and contemporary epistemic demands, has led to the redefinition of religious legitimacy and the emergence of new religious actors.The research follows a qualitative methodology based on content analysis of scholarly literature, with a purposive sample of 15 academic books and articles. The findings reveal that Shi'a religious authority, in particular, oscillates between adaptation and resistance in the face of globalization, and is actively engaged in reconstructing its meaning and relevance in the contemporary world.

کلیدواژه‌ها [English]

• Religious Authority
• Islamic Theology
• Globalization
• Ijtihad
• Religious Legitimacy
• Theological Challenge