کاظم موذن؛ محمد مهدی فرقانی
چکیده
هدف این مقاله شناخت میزان تحقق بخشهایی از مباحث نظری و دغدغههای مطرح شده درباره پدیده آمیختگی سیاست و سرگرمی در برنامههای سیاسی سرگرمکننده در شبکههای تلویزیونی فارسی زبان با تمرکز بر مخاطبانِ جوان این برنامهها است. محقق با بهرهگیری از سه مفهوم «اطلاعات-سرگرمی»، «سیاست-سرگرمی» و «نرمخبر» و دو نظریه ...
بیشتر
هدف این مقاله شناخت میزان تحقق بخشهایی از مباحث نظری و دغدغههای مطرح شده درباره پدیده آمیختگی سیاست و سرگرمی در برنامههای سیاسی سرگرمکننده در شبکههای تلویزیونی فارسی زبان با تمرکز بر مخاطبانِ جوان این برنامهها است. محقق با بهرهگیری از سه مفهوم «اطلاعات-سرگرمی»، «سیاست-سرگرمی» و «نرمخبر» و دو نظریه «کاشت» و «استفاده و رضامندی» به الگوی مفهومی و نظری دست یافته و بر اساس آن به تحلیل مخاطبانِ جوان این برنامهها در شهر تهران در زمینه میزان مصرف، ویژگیهای جمعیتشناختی، علاقمندی به سیاست، انگیزههای مصرف، نحوه پیگیری، استفاده از منابع جایگزین اخبار و اطلاعات، مشارکت سیاسی و گرایش سیاسی مورد تحلیل میپردازد. بخشی از مهمترین نتایج پژوهش نشان میدهد که برنامههای سیاسی سرگرمکننده عمدتاً به صورت مستقیم در تلویزیون دیده میشوند و برنامههای پخش شده از تلویزیون داخلی محبوبیت بیشتری دارند. «اطلاع از رویدادها و اخبار» و «سرگرمی و گذران اوقات فراغت» مهمترین انگیزههای مخاطبان از تماشای این برنامهها بوده است. میزان مصرف برنامههای سیاسی سرگرمکننده با استفاده از منابع جایگزین اخبار و اطلاعات رابطه مستقیم دارد. تقریباً هیچ مخاطبی وجود ندارد که از این قبیل برنامهها به عنوان تنها منبع اطلاعات و اخبار استفاده کند. بین میزان مصرف برنامههای سیاسی سرگرمکننده و میزان مشارکت سیاسی مخاطبان رابطه وجود دارد اما به لحاظ مفهومی و نظری، تاثیرگذاری تماشای برنامههای سیاسی سرگرمکننده بر میزان مشارکت سیاسی منتفی است. به صورت کلی نمیتوان از تاثیرگذاری مشخصات جمعیتشناختی (جنسیت و تحصیلات) بر میزان تماشای این برنامهها سخن گفت، اگرچه این رابطه درباره برخی از برنامهها وجود دارد. یافتهها در مجموع نشان میدهند که بیشتر «افراد علاقمند به سیاست» برنامههای سیاسی سرگرمکننده را پیگیری میکنند. میزان مصرف برنامههای پخش شده از شبکههای ماهوارهای در میان مخاطبان حامی جریان اصلاحطلب و میزان مصرف برنامههای پخش شده از صداوسیما در میان مخاطبان حامی جریان اصولگرا بیشتر است.
