ناصر باهنر؛ رامین چابکی درزابی
دوره 3، شماره 2 ، آذر 1392، ، صفحه 1-26
چکیده
با پیشرفت و توسعۀ رسانه‌ها، جهان به مرحلۀ جدیدی گام نهاد که در آن، رسانه‌ها ضمن گامبرداشتن در مسیر تکامل و تنوع، به یکی از اجزای اصلی جوامع بشری تبدیلشدند. بر این اساس، بیش از دو دهه است که صاحبنظران ارتباطات به دیدگاه سواد رسانه‌ای رویآوردهاند که بهنظرمیرسد با گسترش آن، میتوان از تأثیرات منفی رسانه‌ها ...
بیشتر
با پیشرفت و توسعۀ رسانه‌ها، جهان به مرحلۀ جدیدی گام نهاد که در آن، رسانه‌ها ضمن گامبرداشتن در مسیر تکامل و تنوع، به یکی از اجزای اصلی جوامع بشری تبدیلشدند. بر این اساس، بیش از دو دهه است که صاحبنظران ارتباطات به دیدگاه سواد رسانه‌ای رویآوردهاند که بهنظرمیرسد با گسترش آن، میتوان از تأثیرات منفی رسانه‌ها تا حدود بسیاری پیشگیری کرد، گسترۀ دسترسی و استفادۀ مخاطبان را به رسانه‌ها افزایش داد و در نهایت، مخاطبان را به تولیدکنندگان پیامهای ارتباطی تبدیلکرد. اگر سواد رسانه‌ای را علم تنظیمکنندۀ روابط میان مخاطب و رسانه‌ها بر اساس هنجارهای درونیشده بدانیم، نباید از جایگاه آن در سیاستهای رسانه‌ای کشورها غافل شویم. برای تحلیل این سیاستها مدلهای گوناگونی ارائهشدهاست که جامعترین آنها مدل EC کمیسیون اروپاست. این مدل چهار مؤلفۀ دسترسی، استفاده، درک انتقادی و تولید ارتباطی را در حوزۀ سواد رسانه‌ای مطرحمیکند. در این پژوهش، بر اساس مدل EC و مؤلفههای مطرح در آن و روش پژوهش اسنادی ـ تحلیلی، اسنادِ سه نهاد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت آموزشوپرورش و سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران به عنوان سه نهاد فرهنگی و آموزشی مهم و تأثیرگذار کشور مورد بررسی و تحلیل قرارگرفت. نتایج پژوهش نشانمیدهد که بیشترین میزان توجه در اسناد وزارت آموزشوپرورش، از میان مؤلفههای سواد رسانه‌ای، تنها معطوف به مؤلفۀ استفاده و درک انتقادی بوده و برای ارتقای مؤلفۀ توانایی ارتباطی، هیچ سیاستی تدویننیافتهاست؛ در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سیاستهای سواد رسانه‌ای به رسانههای دیجیتال محدود بوده و دیگر رسانه‌ها از جمله رسانههای چاپی و الکترونیکی مورد توجه قرارنگرفتهاست.
علی اسکندری؛ رامین چابکی درزآبی
دوره 2، شماره 2 ، آذر 1391، ، صفحه 1-24
چکیده
فهم ابعاد و زوایای پدیدۀ ارتباطات و رسانه، به مثابۀ یکی از تجلیات دنیای جدید و به روایتی علت موجدۀ تحولات تاریخی و اجتماعی و صورت‌بندی‌های فرهنگی، نیازمند مفهوم‌سازی و نظریه‌پردازی است. حضور و گستردگی وسایل ارتباط جمعی در سپهر عمومی و انباشت نشانه‌ها و تصاویر رسانه‌ای در همۀ عرصه‌های زندگی، چون اقتصاد و سیاست و فرهنگ ...
بیشتر
فهم ابعاد و زوایای پدیدۀ ارتباطات و رسانه، به مثابۀ یکی از تجلیات دنیای جدید و به روایتی علت موجدۀ تحولات تاریخی و اجتماعی و صورت‌بندی‌های فرهنگی، نیازمند مفهوم‌سازی و نظریه‌پردازی است. حضور و گستردگی وسایل ارتباط جمعی در سپهر عمومی و انباشت نشانه‌ها و تصاویر رسانه‌ای در همۀ عرصه‌های زندگی، چون اقتصاد و سیاست و فرهنگ و تولید و توزیع معانی، به رسانه‌ای‌شدن فرهنگ، سیاست، و اجتماع منتهی شده است. توجه به این نکته ضروری است که از مهم‌ترین مشخصه‌های تعیین‌کنندۀ موفقیت در ارتباطاتْ شناخت عناصر ارتباطی و عوامل مؤثر بر این عناصر است. در این مقاله، که هدف آن «بررسی عوامل مؤثر بر عناصر ارتباطی از دیدگاه قرآن کریم» است، ابتدا، در چهارچوبی مفهومی و با هدف کسب شناختی نسبتاً مجمل، به معرفی هریک از عناصر خواهیم پرداخت و در ادامه، ضمن احصاء آیات مرتبط با این عناصر، با استفاده از روش «دلفی» عوامل مؤثر منتخب را به مثابۀ مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر عناصر ارتباطی از نظر قرآن کریم تبیین و درنهایت، الگوی هنجاری ارتباطات از نگاه قرآن کریم را بر این اساس ترسیم می‌کنیم. نتایج تحقیق، بر اساس الگوی هنجاری ارتباطات قرآن کریم، تأثیرپذیری «عنصر فرستنده» از چهار عامل اصل فطرت، تفاوت پیش‌زمینه‌ها، ویژگی‌های شخصیتی و پایگاه اجتماعی، «عنصر پیام» از عوامل تکرار پیام، تعدد پیام‌رسان، و قالب‌های پیام، «عنصر کانال» از عامل ابزارهای انتقال پیام، و «عنصر گیرنده»، علاوه‌بر چهار مورد تأثیرگذار بر عنصر فرستنده، از چهار عامل ظرفیت درونی، آزادی در انتخاب پیام، تنوع زیستی، و تعدد نیازها را، به منزلۀ مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار، تأیید کرد.
