نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم ارتباطات، دانشگاه صدا و سیما

2 استادیار علوم ارتباطات ، دانشگاه صداوسیما

3 کارشناس ارشد علوم ارتباطات، دانشگاه صدا و سیما

چکیده

از میان گونه‌های متنوع برنامه‌سازی (تلویزیونی)،مستند اجتماعی به علت مؤثر بودن درعرصه‌ی آموزش، ترویج فرهنگ و پرداخت به موضوعات مبتلا به مخاطبان،رمزگانی است که می‌توان بهوسیله‌ی آن ارجاعی به پیام‌های معروف و منکر داشت و در مخاطب انگیزشی مناسب و متناسب ایجاد کرد. از آنجا که مستند اجتماعی از وجود شخصیت، به ویژه شخصیت‌های واقعی بهره می‌جوید، زمانی که مستندساز از مقوله شخصیت استفاده می‌کند، می‌بایست به گونه‌ای شخصیت خود را انتخاب و روایت نماید که ارجاعی به پیام‌های معروف و منکر داشته باشد و در مخاطب انگیزشی نسبت به انجام معروف و انجام ندادن منکر ایجاد نماید؛ بنابراین در پژوهش حاضر از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته با خبرگان، گردآوری داده‌ها و با روش تحلیل مضمون و گویه‌سازی، تحلیل آنها انجام شده که  به مهم‌ترین مؤلفه‌های مؤثر در انتخاب و روایت شخصیت مستندهای اجتماعی به منظور اجرای صحیح فرآیند امر به معروف و نهی از منکر در رسانه،مانند انتخاب یک فرد معمولی با ویژگی‌های نظیر زندگی متحول شده، مسئله‌ای قابل‌درک، توانایی در معرفی خود و در آخر صورت و بیان جذاب،انتخاب الگوی والامقام یا فرد موفقِ نزدیک به فرهنگ مخاطب و کم حاشیه برای پاسخ به مسئله فیلم و...نائل گشته‌ایم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Enjoining Good and Forbidding Evil by Social Documentariescharacter

نویسندگان [English]

  • abas nasery tahery 1
  • Seyed Bashir Hosseini 2
  • masood vosoghi 3

1 Assistant Professor of Communication Sciences , I.R.I.B University

2 Assistant Professor of Communication Sciences , I.R.I.B University

3 M.A in Communication Sciences , I.R.I.B University

چکیده [English]

Among the variant types of making TV programs, social documentary, because of its influence on education, culture promotion and addressing the issues related to audiences, is the codes that can be used as a tool to refer the messages of goodness and badness, and can be used to create an appropriate motivational audience. Since social document benefits from the existence of personality especially real personalities, when documentary maker uses personality, the personality must be selected in a way that refers to goodness and badness messages and creates a motive in audience than performing goodness and not to perform badness.Therefore, in the present research collection of data through semi-structured interview with experts, and data analysis - using content analysis methodology and statement-making – has been performed, and we have attained the most important factors influencing the selection of and narration of the character of social documentaries for the purpose of the proper performance of the process of “enjoining good and forbidding wrong” in the media, such as choosing an ordinary person with attributes like an evolved life, a comprehensible issue, ability to express themselves, and finally attractive looks and expression; choosing an eminent role model or a successful person close to the culture of the audience, and with low profile for answering the topic of movies, etc

کلیدواژه‌ها [English]

  • Enjoining Good and Forbidding Evil
  • Social Documentary
  • character
  • Codes
  • Jakobson's communication model
آبرکرامبی، نیکلاس؛‌هیل،استفان؛اس ترنر، برایان (1367). فرهنگ جامعه‌شناسی، تهران: چاپخش
آراسته خو، محمد (1370). نقد و نگرش بر فرهنگ اصطلاحات علمی اجتماعی،‌تهران، گستره
آشنا، حسام‌الدین (1387)،«نقش اجتماعی رسانه ها در نظام اسلامی معاصر» در: تعامل دین و ارتباطات، حسن بشیر؛تهران: دانشگاه امام صادق (ع)
آشنا،حسام‌الدین،رضی،حسین (تابستان1376). بازنگری نظریههای هنجاری رسانهها و ارائه دیدگاهی اسلامی،فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق (ع)،ص. 207-246.
احمدی،بابک (1370)، ساختار وتأویل متن، تهران: مرکز
اسکولز،رابرت (1379)،درآمدی برساختارگرایی درادبیات، ترجمه‌ی فرزانه طاهری، تهران: آگاه
امیر کاوه، سعید (خرداد و تیر 1379). نظارت اجتماعی در جامعه اسلامی، مجله معرفت اسلامی.
باهنر،ناصر؛روحانی،محمدرضا(1393).رویکردرسانه‌ای به تحلیل ارتباطی ا مر به معروف و نهی از منکر، مطالعات فرهنگ–ارتباطات
بیرو، آلن، (1370). فرهنگ علوم اجتماعی، ‌تهران، کیهان
روحانی، محمدرضا (1389). تحلیل ارتباطی امر به معروف و نهی از منکر و نظریه‌ی هنجاری مسئولیت اجتماعی رسانه‌های جمعی، پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشدرشته معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع)
ساروخانی، باقر، (1370)درآمدی بر دائرة المعارف علوم اجتماعی، تهران: کیهان
سورین، ورنرو جیمز تانکارد(1381)، نظریه‌های ارتباط جمعی، ترجمه علیرضا دهقان، چاپ اول ، تهران: نشر دانشگاه تهران
شرف‌الدین، سید حسن (پاییز 1390). الگوی مطلوب سرگرمی در یک رسانه دینی (با تأکید بر رسانه ملی)، فصلنامه معرفت فرهنگی اجتماعی، شماره چهارم 
ضابطی جهرمی، احمد (1387). سی سال سینما: گزیده‌ی مقالات سینمایی (1355-1385)، تهران: نشرنی
قنادان، منصور و همکاران(1375). جامعه‌شناسی مفاهیم کلیدی، تهران: نشر آوای نور
کازنو، ژان (1364). قدرت تلویزیون، ترجمه علی اسدی، چاپ اول، تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر
گیدنز، آنتونی (1377)، جامعه‌شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران، نشر نی
گیرو، پیر (1380).نشانه شناسی، ترجمه‌ی محمد نبوی، تهران: آگاه
مصبا، محمد تقیی (1388).نظریه حقوقی اسلام، قم: مؤسسه آموزشی وپژوهشی امام خمینی (ره)
مطهری، مرتضی (1392).کلیات علوم اسلامی، بخش فقه، قم: انتشارات صدرا
مطهری، مرتضی (1384).مجموعه آثار، جلد 17، قم: انتشارات صدرا
مهدی زاده، سید محمد (۱۳۸۹)؛ نظریه‌های رسانه: اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی، چاپ اول،تهران: نشر همشهری
وونگ،سیندی (8 دی 1392). مستند چیست؟، مترجم یونس شکرخواه، همشهری آنلاین،
http://www.hamshahrionline.ir/details/243809
نفیسی،حمید (1357).فیلم مستند، جلد 1. دانشگاه آزاد ایران
نوری, میرزاحسین (1408 قمری). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل - جلد 12،قم: مؤسسه آل البیت
یاکوبسن، رومن (1380)، وجه غالب، در هالند، ریچارد، ساخت‌گرایی، پسا ساخت‌گرایی و مطالعات ادبی، ترجمه‌ی فرزان سجودی، تهران: سوره مهر
یوسف زاده، حسن (تابستان 1392)،امر به معروف و نهی از منکر اصول جایگزین برای نظریه‌های هنجاری رسانه، فصلنامه معرفت فرهنگی اجتماعی
                                                           
Berger,Arthur, (1995), Essentials of mass communication theory, London: Sage Publications(Original from the University of Michigan)
Kuper, Adam and Jessica (1985) the Social Science Encyclopedia, London: Routledge