نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد عکاسی، دانشگاه تهران

2 استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

 عکاسی، نه یک شیوه‌ی تولید مکانیکی تصویر، بلکه یک رویه‌ ارتباطی است. با تحقیقاتی که پیرامون کارکردهای عکس در ایران شده است، به ندرت با تحلیلی کیفی بر تاریخ این رسانه مواجه‌ایم. بنابراین، ضرورت پژوهشی، بر اساس واکاوی ساختارهای کلان جامعه‌ی ایران ایجاب می‌شود. نگارندگان می‌کوشند، فضای غالب عکاسی را در اکنون آن [1]واکاوی کنند. بدین منظور از دریچه­ی «گفتمان» به آن نگاه می‌شود تا به این سؤال پاسخ دهند که در دوره‌ی حاضر، چه گفتمانی، چرا و چگونه صورت‌بندی شده است؟ و این گفتمان چه ارتباطی با گفتمان‌های پیشینش دارد؟ به عبارتی با تقابل‌ گفتمان اکنون و تاریخ آن روبروئیم. بدین منظور، نگارندگان مروری تاریخی بر عکاسی ایران می‌کنند تا درک بهتری از اکنونش حاصل کنند. چارچوب روش‌شناختی این تحقیق را اندیشه­های میشل فوکو و استوارت هال تشکیل می­دهد. نگارندگان اثبات می‌کنند که بدنه‌ی کنونی عکاسی ایران در گفتمانی فرهنگی احاطه شده و این گفتمان در رابطه‌ای دیالکتیکی با گفتمان‌های سیاسی و اجتماعی تاریخش قرار دارد. بررسی روابط قدرت، نقش سیاست، سوژه و ابژه‌سازی مواردی هستند که به آن‌ها پرداخته خواهد شد.


 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Photography, Discourse, Culture A historical analysis of the discursive functions of photograph in Iran

نویسندگان [English]

  • Hassan Zeinolsalehin 1
  • Nematolah Fazeli 2

1 M.A in photography, University of Tehran

2 Assistant professor of Institute for humanities and cultural studies

چکیده [English]

Not a mechanical way of picture production, photography is a way for communication. Considering the researches have been done about the functions of photograph in Iran, we rarely face with a qualitative analysis on the history of this sort of media. Therefore, doing such a research, based on the macro structures of the society, is a necessary. The authors attempt to analyze the dominant atmosphere of photography in the present time. In order to reach this goal, we look at photography through the perspective of ‘discourse’ to answer these questions: which discourse, and why and how, has been formed in the present time? And what is the relationship between this discourse and the previous ones? In other words, we are facing with the contrast between the present discourse and its history. For this purpose, the authors take a look at the history of Iranian photography to get a better understanding of its current situation. The methodological framework of this research is based on Michel Foucault’s and Stuart Hall’s thoughts. The authors prove that the current situation of photography in Iran is dominated in a sort of cultural discourse, and this discourse is in a dialectical connection with the political and social discourses of its history. The analysis of power relations, the role of the politics and the procedure of subjectification and objectification are items which the authors concentrate on.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Photograph
  • History
  • Discourse
  • Politics
  • society
  • Culture
  • Power
احمدی، بابک ( 1385 -الف). مدرنیته و اندیشه ی انتقادی، چاپ ششم، تهران: نشر مرکز.
احمدی، بابک ( 1385 -ب). هوای تازه: فضای روش نفکری دهه ی 1340 ، تهران: فص ل نامه ی حرفه
.11 – هنرمند، شماره ی 18 ، زمستان 1385 ، صفحات 127
آدورنو، تئودور و هورکهایمر، ماکس ( 1389 ). دیالکتیک روشنگری، ترجمه ی مراد فرهادپور و امید
مهرگان، چاپ چهارم، تهران: نشر گام نو.
اسمیت، فیلیپ ( 1381 ). درآمدی بر نظریه های فرهنگی، ترجم هی حسن پویان، چاپ اول، تهران: دفتر
پژوهش های فرهنگی.
آقاگل زاده، فردوس ( 1390 ). تحلیل گفتمان انتقادی، چاپ دوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
امانی، مهدی ( 1377 ). مبانی جمعیت شناسی، چاپ اول، تهران: انتشارات سمت.
انگلیس، دیوید ( 1391 ). فرهنگ و زندگی روزمره، ترجم ه ی علی رضا مرادی، چاپ اول، تهران:
انتشارات تیسا.
اوری، پیتر و دیگران (ویراستار) ( 1388 ). تاریخ ایران کمبریج، قسمت سوم (دوره ی پهلوی)، ترجمه ی
تیمور قادری، چاپ اول، تهران: انتشارات مهتاب.
برجر، جان ( 1388 ). شیوه های نگریستن، ترجمه ی غلام حسین فتح اله نوری، چاپ اول، تهران:
انتشارات ویژه نگار.
بهروزی، محمدجواد ( 1350 ). تقویم تاریخی- فرهنگی- هنری دو هزار و پانصدسال شاهنشاهی ایران،
چاپ اول، شیراز: انتشارات کانون تربیت شیراز.
تاجیک، محمدرضا ( 1384 ). روایت هویت و غیریت در میان ایرانیان، چاپ اول، تهران: انتشارات
فرهنگ گفتمان.
دبور، گی ( 1382 ). جامعة نمایش، ترجمة بهروز صفدری، چاپ اول، تهران: انتشارات آگاه.
دریفوس، هیوبرت و رابینو، پل ( 1391 ). میشل فوکو فراسوی ساختگرایی و هرمنیوتیک، با مؤخر های به
قلم میشل فوکو، ترجم هی حسین بشیریه، چاپ هشتم، تهران: نشر نی.
ذکاء، یحیی ( 1384 ). تاریخ عکاسی و عکاسان پیشگام در ایران، چاپ دوم، تهران: شرکت انتشارات
علمی و فرهنگی.
46 عکس، گفتمان، فرهنگ؛ تحلیل تاریخی کارکردهای گفتمانی عکس در ایران
ستاری، محمد ( 1387 ). در مقدمه ی سیر تحول عکاسی نوشت ه ی پطر تاسک، چاپ پنجم، تهران:
انتشارات سمت.
ستاری، محمد و عراقچیان، مهدی ( 1389 ). عکاسی قاجار: نگاه شرقی، نگاه غربی، تهران: نشری ه ی
.45 – هنرهای زیبا، شماره ی 42 ، صفحات 56
شهری، جعفر ( 1378 ). تاریخ اجتماعی ایران در قرن 13 : زندگی و کسب وکار، جلد اول و سوم، چاپ
سوم، تهران: مؤسس هی خدمات فرهنگی رسا.
شیخ، رضا ( 1384 ). ظهور شهروند شاهوار، ترجم هی فرهاد صادقی. تهران: فص لنامه ی عکس نامه، سال
.4 – پنجم، شماره ی 19 ، صفحات 27
طهماسب پور، محمدرضا ( 1387 ). ناصرالدین شاه عکاس، چاپ دوم، تهران: انتشارات تاریخ ایران.
طهماسب پور، محمدرضا ( 1389 ). از نقره و نور، چاپ اول، تهران: انتشارات تاریخ ایران.
عاقلی، باقر ( 1379 ). روزشمار تاریخ ایران، چاپ دوم، تهران: نشر گفتار.
عضدانلو، حمید ( 1391 ). گفتمان و جامعه. چاپ اول، تهران: نشر نی.
فاضلی، نعمت الله ( 1391 ). مردم نگاری هنر، جستارهای جامعه شناختی و انسا ن شناختی در زمینه ی
ادبیات و هنر، چاپ اول، تهران: انتشارات فخراکیا.
کاتوزیان، محمدعلی همایون ( 1391 ). اقتصاد سیاسی ایران: از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی،
ترجمه ی محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، چاپ هجدهم، تهران: نشر مرکز.
لش، اسکات ( 1390 ). جامعه شناسی پست مدرنیسم، ترجمه ی ش اپور بهیان، چاپ سوم، نشر
ققنوس، تهران.
کریمی، مرضیه ( 1390 ). بررسی عکاسی دوره ی پهلوی دوم با استناد بر آرشیو مجلات، پایا ن نامه ی
کارشناسی ارشد عکاسی، پردی س هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.
کسروی، احمد ( 1363 ). تاریخ مشروطه ی ایران، چاپ چهاردهم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
میلز، سارا ( 1389 ). میشل فوکو، ترجمه ی داریوش نوری، نشر مرکز، تهران: چاپ اول.
هال، استوارت ( 1391 ). معنا، فرهنگ و زندگی اجتماعی، ترجمه ی احمد گ لمحمدی، چاپ اول، تهران:
نشر نی.
هال، استوارت و دیگران ( 1390 ). درباره ی مطالعه ی فرهنگی، ترجم ه ی جمال محمدی، چاپ دوم،
تهران: نشر چشمه.
پرهامی، بهروز ( 1385 ). نگرشی بر تاریخ 40 ساله ی کامپیوتر در ایران، انجمن انفورماتیک ایران
«http://www.isi.org.ir/Magezin/138/8.asp» : (دسترسی در 25 آبان 1392 )، به آدرس
شهبازی، عبدالله ( 1386 ). دو دهه دگرگونی ساختاری در ایران (دسترسی در 3 آذر 1392 )، به آدرس:
«www.shahbazi.org»
حسن زین الصالحین و نعمت الله فاضلی 47
Bourdieu, Pierre (1990). Photography, A middle Brow Art, translated by Shaun Schanapper,
United Kingdom: Polity Press.
Edward, Steven (2006). Photography: Avery short introduction, United State New York:
Oxford University Press.
Fairclugh, Norman (1995). Critical Discours Analyses: the critical study of language, London
and New York: Longman.
Foucault, Michel (1978). The history of sexuality, Volume I: An Introduction, translated from
French by Robert Hurley, New York: Vintage books.
Foucault, Michel (1981). The order of discourse, In the Untying the Text: A Post-Structuralist
Reader by Robert Young, Boston, London: Routledge & Kegan Paul.
Hall, Stuart (1992). Formation of Modernity, Introduction to sociology, London: Polity Press.
Jorgensen, Marian and Phillips, Louise (2002). Discourse of Analyses as Theory and Method,
London: Sage publication.
Mills, Sara (2003). Michel Foucault, London and New York: Routledge.
Sohrabi-Haghighat, Mohammad Hadi (2011). New Media and Social-political Change in Iran,
in this address: http://www.cyberorient.net/article.do?articleId=6187»
http://www.seratnews.ir/fa/news/114371
https://www.opennet.net/research/profiles/iran