نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی

2  استادیار دانش اطلاعات ودانش شناسی

چکیده

ترل باینوم((Terrell Ward Bynum تأثیرگذارترین فیلسوف اخلاق در سه دهۀ اخیر است که در سال 1998، مقاله‌ای با عنوان «اخلاق و انقلاب اطلاعات» را منتشر کرد. اخلاق اطلاعاتی به شناسایی و تحلیل تأثیرات فناوری اطلاعات بر ارزش­های اجتماعی و انسانی نظیر حریم خصوصی، امنیت، خودسازی و مواردی دیگر می‌پردازد. با توجه به اهمیت این موضوع در محیط دیجیتال، بر آن شدیم تا از طریق میدانی دیدگاه کاربران اینترنت در کتابخانه‌های پژوهشی مستقر در تهران را دربارۀ اخلاق اطلاعاتی جویا شویم. جامعة آماری مقاله، کاربران آشنا به محیط دیجیتال در 139 کتابخانة پژوهشی مستقر در شهر تهران است که ازطریق نمونه­گیری سادۀ تصادفی(306 از 338 نفر) انتخاب شدند. روش پژوهش حاضر، پیمایشی- توصیفی و ابزار جمع­آوری اطلاعات، پرسشنامه شامل 14 سؤال است. یافته­ها نشان می‌دهد که بیش از 70 درصد کاربران پژوهشی با اخلاق اطلاعاتی آشنایی دارند و این موضوع را بسیار باارزش و مهم تلقی می‌کنند. آشنایی کاربران کتابخانه­ها، به­ویژه کتابخانه­های پژوهشی، با شاخص‌های اخلاق اطلاعاتی بسیار مفید است زیرا رعایت این اصول را بسیار سهل‌تر می‌کند نقطۀ قوت این پژوهش جدیدبودن و مهم‌بودن آن است؛ زیرا هنوز  پژوهش قابل اتکایی در این زمینه یا صورت نگرفته یا به­صورت جزئی در یکی از موضوعات اخلاق اطلاعاتی بوده است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Measuring the Level of Familiarity with Information Ethics in Research Librariesof Tehran

نویسندگان [English]

  • Solmaz Noori 1
  • hamidreza radfar 2

1 , Master of Information Science and Knowledge, Librarian, Library Director of the Hamid Reza Radfar, Institute for Humanities and Cultural Studies

2 Assistant Professor and Head of the Institute for Humanities and Cultural Studies Libraries,

چکیده [English]

Terrell Ward Bynum is the most influential morals philosopher in the past three decades. In his  article "Ethics and Information Revolution" in 1998 he suggest that Information ethics engage in recognizing and analyzing the impact of information technology on social and humane values such as personal privacy, security, etc. Bearing in mind the importance of this issue in digital environments, this article tries to study the viewpoints of internet users in research libraries of Tehran. The population of this research consist of all library users familiar with digital environment in 139 research libraries of the city. After a simple sampling, 342 individuals were selected as research population (but only 306 of them filled their questionnaires). This research was carried out as a descriptive survey, questionnaires (14 questions) were used to collect data. Findings show that more than 70% of users are familiar with information ethics and this issue is very valuable and important to them. Research libraries users'' familiarization with information ethics indicators is of great importance because it makes it easier to observe the abovementioned principles. The strength point of this research is its novelty while there are no reliable or perfect researches done in the literature on this issue.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Information Ethics
  • Information
  • Internet Users
  • the Internet
  • Digital Environment
  • Research Libraries
پاول، رونالد (1385). روش‌های اساسی پژوهش برای کتا‌‌ب‌داران، ترجمة نجلا حریری، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.
پیشداد (1387). «آزادی بیان»، ماه‌نامة فنی مهندسی و پردازش‌گر 58، س 7.
ثقة‌‌الاسلامی، علیرضا (1388 الف). چالش‌های اخلاقی در عصر اطلاعات، تهران: چاپار.
ثقة‌‌الاسلامی، علیرضا (1388 ب). «رویکردی طبقه‌بندی‌شده به حوزۀ اخلاق اطلاعات»، مجلة اخلاق در علوم و فناوری، س 4، ش 1 و 2.
جاویدان، رضا، منصور امینی لاری، و سعید جنتی (1384). «فناوری اطلاعات و ارتباطات؛ تعامل چالش‌ها و فرصت‌ها»، رهاورد نور، ش 13.
خسروی، فریبرز (1385). دایرة‌المعارف کتاب‌داری و اطلاع‌رسانی، ویراستة ابراهیم افشار، ج 2، تهران: سازمان اسناد و کتاب‌خانة ملی جمهوری اسلامی ایران.
رضاییان، مجید (1384). «گزارش: تعریف نامشخص و مبهم از سیاست‌ها، قانون و هنجارها دلیل عمدة سانسور است»، روزنامة جام جم، <www.daneshvacomputer.com/article.asp>، بازیابی در 9/11/1393.
رضایی شریف‌آبادی، سعید (1376). «مالکیت معنوی در عصر الکترونیک»، فصل‌نامة کتاب، دورة هشتم.
سیامک، مرضیه (1388). «مدیریت حقوق دیجیتال: فرصت‌ها و چالش‌ها»، فصل‌نامة کتاب، دورة بیستم، ش 1.
شریف، عاطفه (1384). «بیان ضرورت و معیارهای ارزیابی در صفحات وب»، نما، ش 4.
شهریاری، حمید (1385). «اخلاق فناوری اطلاعات»، اطلاعات حکمت و معرفت، س 1.
شیری، علی‌اصغر (1373). «اینترنت»، فصل‌نامة کتاب، دورة پنجم، ش 3 و 4.
صفدری، مهدی (1392). «بررسی راه‌کارهای ارتقای امنیت اطلاعات در شبکة دستگاه‌های اجرایی متصل به اینترنت»، طرح پژوهشی مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن وزارت راه و ترابری استان گلستان، در آدرس، <http://ganj.irandoc.ac.ir/articles> بازیابی در 9/11/1393.
عرب‌ اسدی، محمدحسن (1371). «حق مؤلف»، فصل‌نامة پیام کتاب‌خانه، س 2، ش 4.
مارکهام، آنت. ن. (1388). «اینترنت به عنوان یک موضوع پژوهش»، ترجمۀ کاظم حافظیان رضوی و مصطفی احمدی، اطلاع‌شناسی 23، س 6.
محسنی، منوچهر (1380). جامعه‌شناسی جامعة اطلاعاتی، تهران: دیدار.
مطلبی، داریوش (1386). «حق مؤلف در محیط دیجیتال»، فصل‌نامة کتاب، ش 70، دورة هجدهم.
موسویان، سمانه‌سادات (1392). «طراحی و امتیازیابی درس فناوری اطلاعات در رشتة علوم تربیتی»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، <http://ganj.irandoc.ac.ir/articles>، بازیابی در 9/11/1393.
مولایی، مهرداد (1377). «آزادی اطلاعات و محدودیت‌های آن در مقررات بین‌المللی حقوق بشر»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشکدة حقوق، دانشگاه شهید بهشتی.
میرباقری، محمدمهدی (1389). «اخلاق و فناوری اطلاعات»، رشد آموزش علوم اجتماعی، ش 47.
نمک‌دوست، حسن (1385). «اخلاق حرفه‌ای، حریم خصوصی و حق دسترسی به اطلاعات»، رسانه، ش 66.
هیل، مایکل (1381). تأثیر اطلاعات بر جامعه، ترجمة محسن نوکاریزی، تهران: چاپار.
Corliss, Michael (2010). “The use of information: How new technology is changing discussions of privacy”, Georgetown University.
Froehlich, Thomas (2004). “School of library and Information science kent state university”, Internet.
Hong, Yuan (2008). “Preserving privacy in Web-based e-Health systems”, M. Comp. Sc., Concordia University, Canada.
Soules, Aline, Ferullo, Donna L. (2008). “Copy right implications for electronic resources”, electronic resource management in libraries: research and practice, hershey, New York: information science reference.
Villazon, Cira (2004). “Software piracy: An empirical study of influencing factors”, Nova Southeastern University, D .B. A.