استفاده از رادیو برای آموزش گروههای مختلف اجتماعی در بسیاری از کشورهای جهان سابقۀ طولانی دارد، اما نتایج تحقیقات انجامشده نشانمیدهد در ایران، به طور جدی، از ظرفیتهای آموزشی رادیو در دو حوزۀ آموزش رسمی و غیررسمی بهرهبرداری نشدهاست. این پژوهش با هدف طرح ضرورت تأسیس رادیوی آموزشی در ایران، با توجه به شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور و نیز ارائۀ الگوهای مطلوب برنامهسازی در چنین رادیویی انجامشدهاست و چارچوب نظری آن را نظریههای لاسول و دانیل لرنر تشکیلمیدهند. این پژوهش با استفاده از روش کیفی انجامشده و برای جمعآوری دادهها، از مطالعۀ اسنادی و مصاحبۀ نیمهساختاریافته با 8 نفر کارشناس استفاده شدهاست. با تحلیل یافتههای پژوهش، میتوان گفت در کشوری مانند ایران، با گسترۀ جغرافیایی وسیع، فراوانی جامعۀ روستایی، تعدّد فرهنگها و مشکلاتی مانند دسترسینداشتن به خدمات و امکانات آموزشی، نیاز به راهاندازی ایستگاه رادیویی آموزشی به صورت مبرم احساس میشود. رادیو به دلیل سهولت دسترسی و برخورداری از پوشش وسیع و گسترده، میتواند با بهرهگیری از الگوی برنامهای مناسب، هم به عنوان وسیلۀ کمکآموزشی در اثربخشی آموزشهای رسمی نقش مؤثر ایفاکند و هم با آموزشهای غیررسمی، گام مؤثری در بالابردن سطح آگاهیهای مردم، تسهیل و تسریع فرایند توسعه و برقراری عدالت آموزشی برداشته، پاسخگوی مناسبی به نیازهای آموزشی لایههای مختلف اجتماعی باشد.
Educational Radio Programming in Iran:
Requisites and Functions
چکیده [English]
Radio is used for educational purposes in many countries all over the world. However, its significance, for both formal and informal learning, has been overlooked in Iran, regarding the data driven from multiple researches on this subject. The current study is aimed at outlining the significance of starting an educational radio station in Iran, considering the social, cultural and economic settings of the country, and it tries to introduce patterns for educational programming. The underlying theoretical framework of this study is based on Lasswell & Lerner’s theories. The data will be driven from the semi-structured interviews with eight experts on the field. Upon data analysis, it will become apparent that an educational radio station is greatly needed in a country like Iran with a large number of rural societies, multiplicity of cultures, and problems like inaccessibility to educational services. Radio, as it is easily accessible for all, can be used as a teaching assistant tool for formal learning. Moreover, concerning informal learning, radio can have an effective role in increasing public knowledge, accelerating social development and generating educational justice.
کلیدواژه ها [English]
Formal learning, Informal learning, development, Educational media
مراجع
آکییاما، کودایرال؛ و ایمازومی تاکاشیرو (1373). نقش رادیو و تلویزیون آموزشی در رادیو و تلویزیون ژاپن، ترجمۀ منوچهر ولینعمتی، تهران: مرکز تحقیقات مطالعات و سنجش برنامهای صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
احدیان، محمد (1382). مقدمات تکنولوژی آموزشی، تهران: بشری.
امیرتیموری، محمدحسن (1385). رسانههای یاددهیـ یادگیری: شناسایی، انتخاب، تولید و کاربرد، تهران: ساوالان.
اریسی، مهدی (1377). «وضعیت آموزش زبان فارسی به خارجیان در ایران»، نامۀ پارسی، ش 8.
اسماعیلی، محسن (1382). «آموزش رسانهها از دیدگاه حقوق بینالملل و ایران»، پژوهش و سنجش، ش 33.
اولسون، دیوید (1377). رسانهها و نمادها: صورتهای بیان، ارتباط و آموزش، ترجمۀ محبوبه مهاجر، تهران: سروش.
باهنر، ناصر (1382). «راهبردهای آموزش دینی در تلویزیون: مطالعهای تطبیقی در رسانههای دینی ایران»، پژوهش و سنجش، ش 33.
جارویس، پیتر (1381). آموزش بزرگسالان و آموزش مداوم، ترجمۀ غلامعلی سرمد، تهران: سمت.
جبارلوی شبستری، بهرام (1382). «بررسی نقش رادیو در فرایند توسعۀ روستایی مناطق مرزی استان آذربایجان شرقی: نگرشسنجی از اعضای شوراهای اسلامی روستایی منطقۀ مرزی خداآفرین»، پایاننامۀ کارشناسی ارشد ارتباطات دانشکدۀ صدا و سیما.
جبارلوی شبستری، بهرام (1390). رادیو و آموزش جوامع روستایی ایران، تهران: دفتر پژوهشهای رادیو.
خاتونآبادی، سید احمد (1374). رادیو و ارتباط توسعهای، تهران: سروش.
ساروخانی، باقر (1391). جامعهشناسی ارتباطات: اصول و مبانی، چ 26، تهران: اطلاعات.
رؤوف، علی (1378). یاددادن برای یادگرفتن، تهران: مدرسه.
شاهمحمدی، عبدالرضا (1382). «فنّاوریهای نوین، آموزش را مولدتر و مؤثرتر میکنند»، پژوهش و سنجش، ش 33.
شریعتی، محمدرضا؛ و فرجالله حسینی (1385). «تحلیل رابطه بین ویژگیها و نیازهای آموزشی ـ ترویجی مخاطبان برنامههای آموزش کشاورزی رادیو در استان سمنان»، جهاد، ش 273.
شعبانی، حسن (1371). مهارتهای آموزشی و پرورشی، تهران: سمت.
کلانتری، عبدالحسین؛ و پیام روشنفکر (1387). «امکانها و چالشهای بهکارگیری رادیو در توسعۀ روستایی»، علوم اجتماعی، ش 9.
ابتدای صفحه