نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی گروه رادیو، دانشگاه صدا و سیما

2 کارشناس ارشد تهیه‎کنندگی رادیو farah.ghanizadeh@yahoo.com

چکیده

استفاده از رادیو برای آموزش گروه‎های مختلف اجتماعی در بسیاری از کشورهای جهان سابقۀ طولانی دارد، اما نتایج تحقیقات انجام‎شده نشان‎می‎دهد در ایران، به طور جدی، از ظرفیت‎های آموزشی رادیو در دو حوزۀ آموزش رسمی و غیررسمی بهره‎برداری نشده‎است. این پژوهش با هدف طرح ضرورت تأسیس رادیوی آموزشی در ایران، با توجه به شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور و نیز ارائۀ الگوهای مطلوب برنامه‎سازی در چنین رادیویی انجام‎شده‎است و چارچوب نظری آن را نظریه‎های لاسول و دانیل لرنر تشکیل‎می‎دهند.
این پژوهش با استفاده از روش کیفی انجام‎شده و برای جمع‎آوری داده‎ها، از مطالعۀ اسنادی و مصاحبۀ نیمه‎ساختار‎یافته با 8 نفر کارشناس استفاده شده‎است.
با تحلیل یافته‎های پژوهش، می‎توان گفت در کشوری مانند ایران، با گسترۀ جغرافیایی وسیع، فراوانی جامعۀ روستایی، تعدّد فرهنگ‎ها و مشکلاتی مانند دسترسی‎نداشتن به خدمات و امکانات آموزشی، نیاز به راه‎اندازی ایستگاه رادیویی آموزشی به صورت مبرم احساس می‎شود. رادیو به دلیل سهولت دسترسی و برخورداری از پوشش وسیع و گسترده، می‎تواند با بهره‎گیری از الگوی برنامه‎ای مناسب، هم به عنوان وسیلۀ کمک‎آموزشی در اثربخشی آموزش‎های رسمی نقش مؤثر ایفاکند و هم با آموزش‎های غیررسمی، گام مؤثری در بالابردن سطح آگاهی‎های مردم، تسهیل و تسریع فرایند توسعه و برقراری عدالت آموزشی برداشته، پاسخ‎گوی مناسبی به نیازهای آموزشی لایه‎های مختلف اجتماعی باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Educational Radio Programming in Iran: Requisites and Functions

نویسندگان [English]

  • Vida Hamraz 1
  • Farah Ghanizadeh Seyedlar 2

1 Assistant Professor, Radio Department, Islamic Republic of Iran Broadcasting University

2 M.A in Radio Programming, Islamic Republic of Iran Broadcasting University

چکیده [English]

 
Radio is used for educational purposes in many countries all over the world. However, its significance, for both formal and informal learning, has been overlooked in Iran, regarding the data driven from multiple researches on this subject. The current study is aimed at outlining the significance of starting an educational radio station in Iran, considering the social, cultural and economic settings of the country, and it tries to introduce patterns for educational programming. The underlying theoretical framework of this study is based on Lasswell & Lerner’s theories. The data will be driven from the semi-structured interviews with eight experts on the field.
Upon data analysis, it will become apparent that an educational radio station is greatly needed in a country like Iran with a large number of rural societies, multiplicity of cultures, and problems like inaccessibility to educational services. Radio, as it is easily accessible for all, can be used as a teaching assistant tool for formal learning. Moreover, concerning informal learning, radio can have an effective role in increasing public knowledge, accelerating social development and generating educational justice.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Formal learning
  • Informal learning
  • Development
  • Educational media
آکی‎یاما، کودایرال؛ و ایمازومی تاکاشیرو (1373). نقش رادیو و تلویزیون آموزشی در رادیو و تلویزیون ژاپن، ترجمۀ منوچهر ولی‎نعمتی، تهران: مرکز تحقیقات مطالعات و سنجش برنامه‎ای صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
احدیان، محمد (1382). مقدمات تکنولوژی آموزشی، تهران: بشری.
امیرتیموری، محمدحسن (1385). رسانههای یاددهی ـ یادگیری: شناسایی، انتخاب، تولید و کاربرد، تهران: ساوالان.
اریسی، مهدی (1377). «وضعیت آموزش زبان فارسی به خارجیان در ایران»، نامۀ پارسی، ش 8.
اسماعیلی، محسن (1382). «آموزش رسانهها از دیدگاه حقوق بینالملل و ایران»، پژوهش و سنجش، ش 33.
اولسون، دیوید (1377). رسانهها و نمادها: صورتهای بیان، ارتباط و آموزش، ترجمۀ محبوبه مهاجر، تهران: سروش.
باهنر، ناصر (1382). «راهبردهای آموزش دینی در تلویزیون: مطالعهای تطبیقی در رسانههای دینی ایران»، پژوهش و سنجش، ش 33.
پایگاه جامع اطلاع‎رسانی رادیو. در: http://www.radio.ir/Persian/
جارویس، پیتر (1381). آموزش بزرگسالان و آموزش مداوم، ترجمۀ غلامعلی سرمد، تهران: سمت.
جبارلوی شبستری، بهرام (1382). «بررسی نقش رادیو در فرایند توسعۀ روستایی مناطق مرزی استان آذربایجان شرقی: نگرش‎سنجی از اعضای شوراهای اسلامی روستایی منطقۀ مرزی خداآفرین»، پایان‎نامۀ کارشناسی ارشد ارتباطات دانشکدۀ صدا و سیما.
جبارلوی شبستری، بهرام (1390). رادیو و آموزش جوامع روستایی ایران، تهران: دفتر پژوهشهای رادیو.
خاتونآبادی، سید احمد (1374). رادیو و ارتباط توسعهای، تهران: سروش.
ساروخانی، باقر (1391). جامعهشناسی ارتباطات: اصول و مبانی، چ 26، تهران: اطلاعات.
رؤوف، علی (1378). یاددادن برای یادگرفتن، تهران: مدرسه.
شاه‎محمدی، عبدالرضا (1382). «فنّاوری‎های نوین، آموزش را مولدتر و مؤثرتر میکنند»، پژوهش و سنجش، ش 33.
شریعتی، محمدرضا؛ و فرجالله حسینی (1385). «تحلیل رابطه بین ویژگیها و نیازهای آموزشی ـ ترویجی مخاطبان برنامههای آموزش کشاورزی رادیو در استان سمنان»، جهاد، ش 273.
شعبانی، حسن (1371). مهارتهای آموزشی و پرورشی، تهران: سمت.
‎کلانتری، عبدالحسین؛ و پیام روشنفکر (1387). «امکانها و چالشهای بهکارگیری رادیو در توسعۀ روستایی»، علوم اجتماعی، ش 9.
کرایسل، اندرو (1381). درک رادیو، ترجمۀ معصومه سام، تهران: تحقیق و توسعۀ صدا.
لاروش، والترفون؛ و اکسل بوخ‎هلتس (1388). ژورنالیسم رادیویی، ترجمۀ محمد اخگری، تهران: سروش.
مرکز آمار ایران (1339). نتایج تفصیلی سرشماری عمومی کشور ایران 1335، تهران: مرکز آمار ایران.
مرکز آمار ایران (1346). نتایج تفصیلی سرشماری عمومی کشور ایران 1345، تهران: مرکز آمار ایران.
مرکز آمار ایران (1356). نتایج تفصیلی سرشماری عمومی کشور ایران 1355، تهران: مرکز آمار ایران.
مرکز آمار ایران (1367). نتایج تفصیلی سرشماری عمومی کشور ایران 1365، تهران: مرکز آمار ایران.
مرکز آمار ایران (1376). نتایج تفصیلی سرشماری عمومی کشور ایران 1375، تهران: مرکز آمار ایران.
مرکز آمار ایران (1386). نتایج تفصیلی سرشماری عمومی کشور ایران 1385، تهران: مرکز آمار ایران.
مرکز آمار ایران (1355). سالنامۀ آماری کشور 1354، تهران: مرکز آمار ایران.
مرکز آمار ایران (1356). سالنامۀ آماری کشور 1355، تهران: مرکز آمار ایران.
مرکز آمار ایران (1363). سالنامۀ آماری کشور 1362، تهران: مرکز آمار ایران.
مرکز آمار ایران (1365). سالنامۀ آماری کشور 1364، تهران: مرکز آمار ایران.
مرکز آمار ایران (1366). سالنامه آماری کشور 1365، تهران: مرکز آمار ایران.
مرکز آمار ایران (1370). سالنامۀ آماری کشور 1369، تهران: مرکز آمار ایران.
مرکز آمار ایران (1380). سالنامۀ آماری کشور 1379، تهران: مرکز آمار ایران.
مرکز آمار ایران (1386). سالنامۀ آماری کشور 1385، تهران: مرکز آمار ایران.
مرکز آمار ایران (1390). سالنامۀ آماری کشور 1388، تهران: مرکز آمار ایران.
مرکز آمار ایران (1376). شناسنامۀ آبادیهای کشور 1375، تهران: مرکز آمار ایران.
مرکز آمار ایران (1385). شناسنامۀ دهستانی سرشماری عمومی کشاورزی 1382، 3 جلد، تهران: مرکز آمار ایران.
معاونت امور استان‎های سازمان صدا و سیما (1391). در: http://dpp.irib.ir/
معدندار آرانی، عباس؛ و محمدرضا سرکار آرانی (1388). آموزش و توسعه: مباحث نوین در اقتصاد آموزش، تهران: نی.
مکبراید، شن (1375). یک جهان چندین صدا، ترجمۀ ایرج پاد، تهران: سروش.
مککوایل، دنیس (1385). درآمدی بر نظریۀ ارتباطات جمعی، ترجمۀ پرویز اجلالی، تهران: دفتر مطالعات و توسعۀ رسانهها.
مککوایل، دنیس (1387). مخاطبشناسی، ترجمۀ مهدی منتظرقائم، تهران: دفتر مطالعات و توسعۀ رسانهها.
مولانا، حمید (1371). گذر از نوگرایی ارتباطات و دگرگونی جامعه، ترجمۀ یونس شکرخواه، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانهها.
 
O’Shea, P.; and S. Richmond (n.d). “Radio Education: A Review of the Literature” from: http://scholar.googleusercontent.com/scholar?q=cache:W7qf_4mnm6kJ:scholar.google.com/&hl=en&as_sdt=0,5&as_vis=1.